adv/https://www.facebook.com/MayorcaCity|https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJT9fbiornOXHkXrGZUVrpdv-Lczq8UDHymSAG1FLaN3n3jZFWnu0it9lpwJHYd0VcIDtwocuKlnssNY-cCZ3HvTh1DeTd7PtbwtHmL9ZiETil6lUcWgNm_7AgC-oX565gM8BVnz-CZQPd-vR0u6WRRSDS2jgBBTJ1nV-3rFE-2XOJeKsNB82lQDVj/w631-h89/327891321_889983905377070_4693388700391347137_n.gif

بیروڕا

5/cate1/بیروڕا

ئابووری

6/cate2/ئابووری

ڕاپۆرت

6/cate3/ڕاپۆرت

چاوپێکەوتن

5/cate4/چاوپێکەوتن

گەلەری

3/cate6/گەلەری

هەمەڕەنگ

5/cate5/هەمەڕەنگ
adv/https://www.facebook.com/QaiwanGroup|https://i.postimg.cc/Nfy5msCp/Kurd-Plate-Qg-12-4.gif

وەرزش

5/cate1/وەرزش

ڤیدیۆ

3/cate6/ڤیدیۆ

نوێترین بڵاوکراوەکان

تەنها یەك کۆمپانیا رۆژانە زیاتر لە 84 هەزار بەرمیل نەوت لە هەرێمی کوردستان بەرهەمدەهێنێت



کۆمپانیای (دی ئێن ئۆ)ی نەرویجی کە لە هەرێمی کوردستان لە کێڵگەکانی تاوکێ و پێشابوور و باشیک، کۆمپانیای سەرکارە، راپۆرتی دارایی چارەکی سێیەمی ئەمساڵی خۆی بڵاوکردەوە.

بەپێی راپۆرتەکە، لە سێ مانگی سێیەمی ئەمساڵدا، ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت لە کێڵگەی پێشابوو و تاوکێ کە پێکەوە بە (مۆڵەتی تاوکێ) ناسراون بەرزبووەتەوە بۆ 84 هەزار و 212 بەرمیل.

لەو بڕە رۆژانە 29 هەزار و 693 بەرمیلی لە کێڵگەی تاوکێ و 54 هەزار و 520 بەرمیلیشی لە کێڵگەی پێشابوور بەرهەمهاتووە.

لە مۆڵەتی تاوکێ سێ بیری نەوت هەڵکۆڵرابوون، بەڵام لەبەر وەستانی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان تەواو نەکرابوون. کۆمپانیای دی ئێن ئۆ دەڵێت، لە نێوەڕاستی ئەمساڵدا ئەو سێ بیرە بەگەڕخراون و ئێستا رۆژانە 7 هەزار و 800 بەرمیل نەوت بەرهەمدەهێنن.

بەپێی کۆمپانیاکە، کاری زیاتر لەسەر بیرەکان و ئامادەکردنیان، بووەتە هۆکار بۆ زیادبوونی ئاستی بەرهەمهێنان بە بڕی رۆژانە سێ هەزار و 400 بەرمیلی زیاتر.

کۆمپانیای دی ئێن ئۆ خاوەنی 75٪ـی پشکەکانی بەرژەوەندییە لە مۆڵەتی تاوکێ و بەوپێیەش لەو نزیکەی 84 هەزار بەرمیلە 75٪ـی واتا رۆژانە 63 هەزار و 200 بەرمیلی بەردەکەوێت. 25٪ـی پشکەکانی بەرژەوەندیی مۆڵەتی تاوکێ دەگەڕێتەوە بۆ کۆمپانیای گەنەل ئێنێرجی کە لەگەڵ کۆمپانیای دی ئێن ئۆ لەو مۆڵەتەدا هاوبەشە.

کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان بەپێی گرێبەستی هاوبەشکردنی بەرهەم کە لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستاندا هەیانە، لە بەرهەمی نەوت واتا لە بەرژەوەندیی کێڵگەکان، خاوەن پشکن.

ئەگەر کۆمپانیایەک خاوەنی 75٪ـی پشکەکانی کێڵگەیەک بێت، بەو مانایە نییە کە 75٪ـی بەرهەمی نەوتی کێڵگەکە بۆ ئەو کۆمپانیایە دەڕوات.

کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان بەپێی فۆرمۆڵەیەکی تایبەت و بەپێی نێوەڕۆکی گرێبەستەکانیان، قەرەبووی خەرجییەکانیان دەکرێتەوە و شایستە داراییەکانیان پێدەدرێت.

حکومەتی عێراق رۆژی سێشەممە لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیراندا بڕگەیەکی بودجەی سێ ساڵی عێراق کە تایبەتە بە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان، هەموارکردووەتەوە و رێگەی خۆش کردووە بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان.

کۆمپانیای دی ئێن ئۆ رایگەیاندووە، کۆی داهاتەکانی لە هەموو وڵاتان لە چارەکی سێیەمی ئەمساڵدا بەراورد بە چارەکی دووم بەرزبووەتەوە بۆ 170 ملیۆن دۆلار.

بەپێی دی ئێن ئۆ، لەو داهاتە پوختەی قازانجی کۆمپانیاکە 20 ملیۆن دۆلار بووە.

کۆمپانیای دی ئێن ئۆ جگە لە دوو کێڵگەی تاوکی و پێشابوور، خاوەنی 64٪ـی پشکەکانی بەرژەوەندیییە لە کێڵگەی باشیک.

کۆمپانیاکە دەڵێت، لە نێوەڕاستی ساڵی 2023ـەوە بەرهەمهێنانی نەوتیان لە کێڵگەی باشیک بەهۆی داخرانی بۆریی نەوتی کوردستان، راگرتووە. جەختیشی لەوە کردووەتەوە، سەرقاڵی کارە تەکنیکییەکان و تاقیکردنەوەن لەسەر کیڵگەکە بۆ ئەوەی خۆیان بۆ قۆناخی داهاتوو ئامادە بکەن.

کۆمپانیای وزەی تورکی 16٪ـی پشکەکانی لە کێڵگەی باشیک لە ئەستۆدایە و حکومەتی هەرێمی کوردستانیش 20٪.

 

 

خەواڵوویی بەردەوام ئەگەری تووشبوون بە لەبیرچوونەوە زیاددەکات


توێژینەوەیەک لە ئەمریکا دەریدەخات، ئەو بەساڵاچووانەی هەست بە خەواڵوویی دەکەن ئەگەری تووشبوونیان بە لەبیرچوونەوە زۆرە.


توێژینەوەکە لە کۆلێژی پزیشکیی ئەلبێرت ئەنیشتاین لە ئەمریکا لەسەر 445 کەس کرا و دەرکەوت، ئەو بەساڵاچووانەی بە درێژایی رۆژ هەستیان بە خەواڵوویی کردووە 45٪ ئەگەری تووشبوونیان بە لەبیرچوونەوە لە ساڵەکانی دواتریاندا زیادبووە.

د. ڤیکتۆر لیرۆی، نووسەری سەرەکیی توێژینەوەکە دەڵێت: پێویستە هەر کەسێک ماوەیەکی زۆر خەواڵوویی یاخود کێشەی خەوزڕانی هەبوو، لای پزیشكی پسپۆڕ چارەسەر وەربگرێت بۆ ئەوەی کاریگەری لەسەر توانا مەعریفییەکانی نەکات.

بە گوێرەی ناوەندی کۆنتڕۆڵ و پێشگیریکردن لە نەخۆشییەکان CDC لە ئەمریکا، ئەم هۆکارانە دەشێت ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشییەکانی لەبیرچوونەوە زیادبکەن؛

- خواردنەوەی کحول
- کێشانی جگەرە و نێرگەلە
- کەمیی ڤیتامین D
- شەکرە
- نەخۆشییەکانی دڵ و لوولەکانی خوێن
- خەمۆکی
- قەڵەوی
- بەساڵداچوون
- کەمخەوی

کورد کڵاوى کردە سەر خۆی

عارف قوربانی

لەدواى رووخانى سەدام و بنیاتنانەوەى عێراقى نوێ، وەک جۆرێک لە دەستەبەرکردنى دڵنیایى و دروستکردنى متمانە لە نێوانیان، سێ پێکهاتە سەرەکییەکەى عێراق (کورد و سوننە و شیعە) بە نێوبژیوانیی ئەمریکا لەسەر پرەنسیپێکى سیاسى رێککەوتن بۆ ئەوەى بە (هاوبەشى) دەسەڵات بەڕێوەببەن. بناخەى سەرەکیى ئەو پرەنسیپەش دابەشکردنى پۆستە باڵاکانى عێراق بوو بەسەر هەر سێ پێکهاتەکەدا. کورد پۆستى سەرۆککۆمار، سوننە سەرۆکى پەرلەمان و شیعەش سەرۆکوەزیرانى پێدرا.

هەرچەندە ئەم دابەشکارییە نە لە یاساى کاتى بەڕێوەبردنى دەوڵەت و نە لە دەستووردا نەنووسرایەوە، تەنیا وەک عورفێک کارى پێکرا. تائێستاش سەرەڕاى قوڵبوونەوەى ناکۆکیی نێوان پێکهاتەکان، جۆرێک لە پابەندێتیی راگرتنى ئەم هاوکێشەیە پارێزراوە، بەڵام لەڕووی کردارییەوە تەنیا ئەوکاتەى ئەمریکا حوکمى عێراقى دەکرد هاوسەنگى لە نێوان ئەم سێ ناوەندەى دەسەڵاتەکاندا هەبوو، ئەویش بەهۆى ئەوەى دەسەڵاتیان لانەبوو، چونکە دەسەڵاتى راستەقینە لاى ئەمریکییەکان بوو.

ئەو کاتەى ئەمریکا کۆتایى بە دەسەڵاتى خۆى هێنا و عێراقى تەسلیم بە عێراقییەکان کردەوە، ئیدی ململانێیەکى سەخت لەنێوان سێ پێکهاتەکە دروستبوو، شیعە بۆ کۆنترۆڵکردنى دەسەڵات، کورد و سوننەش بۆ پارێزگارى لەو بەشەى لە دەستوور بۆیان دیاریکرابوو، بەڵام دوو هۆکار بوونە پاڵنەرى سەرەکى کە دەسەڵات بە رەهایى بکەوێتە دەستى شیعەکانەوە، ئەوانیش: بە کشانەوەى ئەمریکا گۆڕەپانەکە بۆ ئێران کرایەوە و بە چڕی هاتە نێو عێراقەوە. بۆ بەهێزکردنى پێگەکەی، شیعەش کەوتە سەرکوتکردنى سوننەکانى نێو دەسەڵات. بە لێدان لە پێگەى سیاسى و کۆمەڵایەتییان و دوورخستنەوەیان لە پۆستە باڵاکان، بەتایبەتى بە لێدان لە (تارق هاشمى) پێگەى سوننەیان لە دەسەڵات لەقکرد و زەمینەى بۆ ئەوە خۆشکرد شیعە هەژموونى بەسەر ئەو ناوەندانەدا زاڵبێت کە پشک و پێگەى سوننە بوون لەنێو جومگەکانى دەسەڵاتدا.

دووەمیش کە بە هەمان ئەندازە ئاوى کردە ئاشى بەهێزبوونى پێگەى شیعەوە، نەخۆشکەوتنى تاڵەبانى و دوورکەوتنەوەى بوو لە کایەى سیاسى، چونکە مام جەلال کەسایەتییەکى بەهێزبوو بەئاسانى نەدەتوانرا فەرامۆشبکرێت یاخود پێگە و دەسەڵاتەکانى لاواز بکرێن، دەستپێکى ناکۆکى و ململانێکانى ئەوکاتەى لەگەڵ مالیکى، ئاماژەى روونن کە مالیکى نەیدەتوانى تاڵەبانى بچووک بکاتەوە. بۆیە مانەوەى لەو پێگە و دەسەڵاتە، لەمپەرى گەورەى بەردەم هەژموونى شیعە بوو. یاخود دەکرێت بە دیوێکى دیکەدا وێناى بکەین، مانەوەى تاڵەبانى لە بەغدا وەک جۆرێک لە دڵنیایى پشکى کورد بوو لەو بەشەى دەسەڵات کە لە دەستووردا وەک دەستەبەرى هاوبەشى نێوان پێکهاتەکان بۆى دیاریکرابوو. بەڵام وەک مام جەلال نەخۆشکەوت، هەڵەى کورد لەو چرکەساتەدا ئەوەبوو کە پۆستەکەیان بە چۆڵى هێشتەوە و کەسێکى بەهێزیان نەخستە جێگەى تاوەکو بتوانێت پارێزگارى لە پێگەى کورد بکات لەو پرەنسیپەى بۆ هاوبەشى دەسەڵات دیاریکرابوو. پڕنەکردنەوەى ئەو پۆستە و بە چۆڵى هێشتنەوەى بۆ ماوەى دوو ساڵ، خزمەتێکى گەورەى بەوە کرد دەسەڵات بە رەهایى بکەوێتە دەستى شیعەوە.

لەو کاتەوە هیچ هاوسەنگییەک لە هاوبەشیی دەسەڵاتدا نەما و کورد و سوننە تەنیا بە رووکەش بەشدارى دەسەڵاتن، هەموو ناوەندە گرنگەکانى بەڕێوەبردنى عێراق لەلایەن شیعەى وەلائى ئێرانەوە بەڕێوەدەبرێن. تەنانەت ئەو پۆست و پشکانەى بەر کورد و سوننەش کەوتوون، ئەو کارەکتەرانەى لەلایەن ئەم دوو پێکهاتەیەوە پێشکەش دەکرێن هەر دەبێت بە فیلتەرى ئێراندا تێبپەڕێت. مەیلى دەسەڵاتخوازى و خواستى شیعەگەرایى هەر بەوەشەوە نەوەستا کە جومگەکانى دەسەڵات لە بەغدا پاوان بکات، لە پرۆسەى هێنان و دەرکردنى داعشدا تەواوى ناوچە سوننییەکانى عێراقیشیان خستەژێر رکێفى خۆیانەوە و ئێستا حەشدى شەعبى ناوچەکانى سوننە بەڕێوەدەبەن و خەریکى پتەوکردنى شیعەگەرایین. لە 16ـى ئۆکتۆبەری 2017 یشەوە تەواوى ناوچە کوردستانییەکانى دەرەوەى هەرێمى کوردستان کەوتوونەتە ژێر دەسەڵاتى شیعە و لە یەک کاتدا پایەکانى تەعریب و تەشەیوع دەچەسپێنن. دواتریش تا ئاستى لە قاڵبدان گوشاریان خستە سەر هەرێمى کوردستان و هیچ شتێک نەما نەیکەن بۆ لاوازکردن و تەنانەت تا ئاستى هەڵوەشانەوەى قەوارەى دەستوورییەکەى، مەترسییان خستەسەر.

هەر هەوڵێکیش ناوخۆیى بووبێت یان دەرەکى بۆ ئەوە درابێت رۆڵ و پێگەى کورد و سوننە بەرز بکاتەوە، یاخود شیعە پێى وابووبێت بەو هۆیەوە کورد و سوننە سەر بەرزدەکەنەوە، ئێران بە هەموو توانایەوە رێى لێگرتووە. تەنانەت ئەوکاتەى (موقتەدا سەدر) بە جیاکردنەوەى ماڵى خۆى لە بەرە فراوانەکەى شیعە و دروستکردنى بەرەیەکى فراوانى سێقۆڵى لەگەڵ سوننەکان و پارتى هەوڵى ئەوەیدا دەسەڵات بە جۆرێکى دیکە رێکبخرێتەوە، جەمسەرى شیعی ترسى ئەوەیان بۆ دروستبوو کە ئەم هەنگاوەى سەدر ریسى چەند ساڵەى ئەوان دەکاتەوە بە خوری و دەبێتە کردنەوەى دەرگەیەک بەڕووى کورد و سوننەدا تاوەکو بەهێزببنەوە، ئێران بە ئەندازەیەک هاتە نێو هاوکێشەکانەوە کە نەک هەر سەدریان ناچارکرد دەستبەردارى کورسییەکانى پەرلەمانى بێت و شوێنەکانى بدرێتە جەمسەرە ئێرانییەکە، بەڵکو خۆیشیان ناچارکرد لە ماڵەکەیدا خۆى قەتیس بکات و دەستبەردارى کارى سیاسى بێت.

بۆ هەموو لایەکیش روون بوو پارتى و سوننەکانیش دەکەونە بەر غەزەبى ئێران بەهۆى ئەوەى لەگەڵ سەدر رۆیشتبوون نەک جەمسەرەکەى دیکە، بەڵام هەردوولایان لێکدانەوەیەکى هەڵەیان هەبوو کە پێیان وابوو ئەگەر یارمەتیی بەرەى شیعى وەلائى بدەن بۆ پڕکردنەوەى کورسییەکانى سەدر، ئەوە لاپەڕیەکى نوێ لەنێوان ئەوان و چوارچێوەى هەماهەنگى دەکرێتەوە و دەتوانن بە متمانەدان بە حکومەتێکى سەر بەو بەرەیە، مەترسییەکان لە خۆیان دووربخەنەوە. بیرمە ئەوکاتیش لە وتارێکدا لەژێر ناونیشانى (پارتى پەتى خستە گەردنى خۆى) رەخنەى ئەوەم لە پارتى گرت کە نەدەبوو ئەو هەڵەیە بکات، بەڵام پارتى پێى وابوو شیعەکان لە هاوپەیمانێتیی ئیدارەى دەوڵەت لەگەڵى راستگۆ دەبن و رێگەی چارەسەرى کێشەکان لەگەڵ هەرێمی کوردستان دەگرنەبەر. راستە سوودانى وەک بەرهەمى رێککەوتنى نێوان پارتى و سوننەکان لەگەڵ جەمسەرەکەى دیکەى شیعە، سیاسەتێکى دۆستانە لەگەڵ هەولێر بەڕێوەدەبات، بەڵام ئەوە ناکاتە ئەوەى ئێران دەستبەردارى تۆڵەکردنەوە بووبێت لە پارتى. بینیمان لەلایەک لە رێگەى دادگەى فیدراڵییەوە چیان بە هەرێمى کوردستان کرد و لەلایەکى دیکەشەوە وەک دیاردەیەکى هەفتانە درۆن و مووشەکەکانى ئێران چۆن ئاراستەى هەولێر دەکران. ئەگەرچى ئەمە وەک تۆڵەکردنەوە بوو لەوەى پارتى لەگەڵ سەدر بوو، بەڵام لە راستیدا دەرئەنجامى ئەو هەڵەیەبوو پارتى یارمەتیدەر بوو کورسییەکانى سەدر بدرێت بە بەرەکەى دیکەى شیعەکان، لەکاتێکدا دەیتوانى وەک کارتێک کورسییەکانى سەدر لە دەستى خۆى و سوننەدا بهێڵێتەوە.

ئەمە بۆ سونەکانیش هەر وابوو، حکومەت سیاسەتێکى دۆستانەى بەڕێوەدەبرد، بەڵام بینیمان لە پشتى حکومەتەوە چۆن بەرەى یەکگرتوویى سوننەکانیان لەبەریەک هەڵوەشاندەوە. وەک تۆڵەکردنەوە لە محەممەد حەلبووسیش کە سەرە رمى بەرەى یەکگرتووى سوننەبوو، لە پرۆسەیەکى دیکەى پاکتاوکردندا لە رێگەى دادگەى فیدراڵییەوە ئەویان لە پۆستى سەرۆکى پەرلەمان دوورخستەوە و پۆستەکەشیان لە سوننەکان زەوتکرد و خستیانە خزمەتى پڕۆژە ستراتیجییەکەى خۆیانەوە.

لە پرۆسەى تۆڵەکردنەوە لە سوننە، بۆ یەکەم جار دەرفەتێک بۆ کورد دروستبوو کە بەکردار لە بەغدا دەسەڵاتى بکەوێتە دەست، ئەویش بەهۆى ئەوەى لە نەبوونى سەرۆکى پەرلەماندا، دەسەڵات کەوتە دەستى جێگرەکانى کە هەردووکیان کورد بوون. ئەگەرچى یەکێکیان نوێنەرایەتیی بەرەى شیعەى وەلائی ئێرانى دەکرد، بەڵام بەبێ بڕیارى هەردوو جێگر، نەک نەدەتوانرا هیچ پڕۆژەیاسایەک تێبپەڕێندرێت، بەڵکو نەدەتوانرا کۆبوونەوەى پەرلەمانیش ئەنجام بدرێت، واتا کورد دەیتوانى پرۆسەى سیاسیی عێراق پەکبخات.
لە ماوەى ئەم یەک ساڵەى رابردووى پەرلەماندا کە جڵەوى کەوتبووە دەست کورد، بینیمان چەندجارێک تواندرا بە قازانجى کورد بەکارببرێت. بەتایبەتیش لە وابەستەکردن و بەستنەوەى مەرجدارى دوو پڕۆژەیاساى دڵخوازى سوننە و شیعەکان کە پڕۆژەیاساى لێبووردنى زیندانییانى سوننە و گۆڕینى یاساى بارى کەسێتى بوو وەک پڕۆژەیەکی شیعى، بە مەرجى تێپەڕاندنى یاساى گەڕانەوەى زەوى و موڵک و ماڵى زەوتکراوى کورد لە ناوچە کوردستانییەکان، هەنگاوێکى گرنگ بوو، بەڵام لەبەرئەوەى لە بەرژەوەندیی کورد بوو، هەردوولا ئامادەنەبوون هەر سێ یاساکە پێکەوە پەسەند بکەن.

شیعەکان ناڕەزایەتیی سوننەیان کردە بیانوو تا رێگە لە تێپەڕینى یاساى گەڕانەوەى موڵک و ماڵى کورد بگرن، بەڵام لە بنەڕەتدا شیعە خۆشیان دژى ئەو مافەى کوردن، چونکە نەوەت لە سەتى ئەو عەرەبانەى لە چوارچێوەى سیاسەتى تەعریب هێنراونەتە ناوچە کوردستانییەکان و زەویوزارى کوردیان دراوەتێ، شیعەى شارەکانى خواروویى عێراقن. شیعە کە ئێستا هەموو سەرنجى لەسەر تەشەیوعى ناوچەکەیە بە هیچ جۆرێک رازى نابێت ئەو عەرەبە شیعانەى لە سەردەمى سەدام دا هێندراون و موڵک و ماڵى کوردیان پێدراوە، لێیان بسەندرێتەوە، بەڵام بە ئاشکرا ئەمە ناڵێن و نیگەرانیی سوننەیان کردبووە بیانوو، ئەگینا ئەگەر شیعەکان مەیلى ئەوەیان هەبووایا ئەو مافە بە کورد بدرێتەوە، بە دەنگى کورد و شیعە دەتوانرا هەردوو پڕۆژەیاساى گۆڕینى بارى کەسێتى کە بەلاى شیعەکانەوە زۆر گرنگە، لەگەڵ یاساى گەڕانەوەى موڵک و ماڵى زەوتکراوى کورد پێکەوە بکرانایەتە یەک پاکێج و لە پەرلەمان تێیان پەڕاندبایە، بەڵام شیعە ئەمە ناکات، لە بەرانبەر ئەمەدا بۆى بکرایا لەگەڵ سوننەکان رێکدەکەوت هەردوو یاساى لێبووردنى زیندانییانى سوننە و گۆڕینى بارى کەسێتى، دەکردە یەک پاکێج و بە دەنگى شیعە و سوننە تێیان دەپەڕاند، بەڵام لەبەرئەوە نەیاندەتوانى کورد بەرکەنار بخەن، چونکە بەبێ کورد نەیاندەتوانى کۆبوونەوەى پەرلەمان بۆ ئەو ئامانجە ئەنجام بدەن، بەڵام ئەو هەڵەیەى کورد کردى کە یارمەتیدەر بوو پۆستی سەرۆکى پەرلەمان پڕبکرێتەوە، زۆر نابات ئەو دیمەنە تراژیدییە دەبینین سوننە و شیعە پێکەوە لە کۆبوونەوەیەکى پەرلەماندا هەردوو یاساى دڵخوازى خۆیان تێدەپەڕێنن و کوردیش تەنیا بۆڵەبۆڵى بۆ دەمێنێتەوە.

لەبەرئەوەى شەڕى ئیسرائیل خەریکە بە ناوچەکەدا فراوان دەبێتەوە، هەروەها بەهۆى ئەوەى گەڕانەوەى دۆناڵد ترەمپ بەرژەوەندیی هەژموونى شیعە نییە، بۆیە شیعەکان پەلەیانکرد لەوەى پۆستى سەرۆکى پەرلەمان بە سوننەیەکى سەر بە پڕۆژەى ئێرانى پڕ بکەنەوە. دەبوو کورد رێگەى نەدابا ئاوا بە ئاسانى ئەم چەکەى دەستیکەوتبوو تەسلیم بە شیعەى بکاتەوە لە بەرانبەر هیچ. لانى کەم دەیتوانى کۆمەڵێک مەرجى پێشوەختەى هەبووابا، یاخود بیکردایەتە مەرجى راگرتنى ئەو پرۆسە سەرژمێرییەى وەک ئامرازێک بۆ بردنەپێشەوەى قۆناخێکى دیکەى تەعریب بەکارى دەبەن. کورد دەیتوانى دانانى سەرۆکى پەرلەمان ببەستێتەوە بە تێپەڕاندنى یاساى گەڕانەوەى موڵک و ماڵە زەوتکراوەکانی، بەڵام هیچ کام لەمانەى نەکرد. چۆن کورد بە بەخشینى کورسییەکانى سەدر بە شیعە وەلائییەکان، بەرەى نەیارەکانى خۆى بەهێزکرد، ئەمجارەش بە پێشکەشکردنى بێبەرامبەرى سەرۆکى پەرلەمان بەهەمان ئەو بەرەیە، کڵاوێکى مەکسیکى خستە سەر خۆى. زۆر ناخایێنێت شەقى ئەم هەڵەیەش دەخۆین.

 





بەم نزیکانە هەموو شایستەی جووتیاران خەرج دەکرێت



گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق رایدەگەیێنێت، لەگەڵ وەزارەتی کشتوکاڵی هەرێمی کوردستان هاوئاهەنگییەکانی باڵایان بۆ چارەسەرکردنی گرفتی زەویی جووتیارانی کەرکووک هەیە، ئاماژە بەوەش دەکات، بەم نزیکانە هەموو شایستەی جووتیاران خەرج دەکرێت.

محەممەد خوزاعی، گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق، ئەمڕۆ یەکشەممە 10-11-2024 رایگەیاند، "پلانی کشتوکاڵی زستانەی ئەم ساڵی عێراق 4 ملیۆن و 800 هەزار دۆنم زەوییە. پلانەکە بە هاوئاهەنگی وەزارەتی سەرچاوەکانی ئاو دانراوە. ئاوی کۆگاکراو لەبەرچاو گیراوە".

وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق خزمەتگوزاریی جیاواز پێشکێش بە جووتیاران دەکات لە هەموو پارێزگاکان. بەگوتەی محەممەد خوزاعی، "وەزارەت لە رێگەی رۆژنامەی کشتوکاڵیەوە هەوڵ دەدات مافی جووتیاران بپارێزێت. هەڵمەتی هۆشداری رێکدەخەین. بنەتۆو بە نرخی 70٪ی پاڵپشتیکراو و پەیین بە خۆڕایی دەدەینە جووتیاران".

محەممەد خوزاعی گوتیشی، تەنانەت ئەو نرخەی بۆ گەنم دیاریکراوە لە نرخی جیهانی بەرزترە. بۆ نموونە، گەنمی ئوسترالی تاوەکو دەگاتە بەندەری فاو لە بەسرە هەر تۆنێک 500 هەزار دینار ناکەوێت، کەچی حکومەت هەر تۆنێک گەنم بە 850 هەزار دینار لە جووتیاران وەردەگرێتەوە.

گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق باسی لە گواستنەوەی بەرهەم و کاڵای لەنێوان هەرێمی کوردستان و ناوچەکانی دیکەی عێراق کرد و گوتی، "رێکار هەیە و هەردوو وەزارەتی کشتوکاڵ رێککەوتنیان کردووە. رێگەی هاتووچۆی ئەو بەرهەمانە دیاریکراون. یەکێکیان لە رێگەی پارێزگای کەرکووک و ئەوی دیکەیان لە پارێزگای نەینەوا."

لەبارەی کێشە و گرفتی زەویوزاری جووتیارانی کەرکووک، محەممەد خوزاعی گوتی، لیژنەیەکی ناوەندی و لیژنەی لاوەکی پێکهێنراون بە مەبەستی بەدواداچوون بۆ ئەو زەوییانەی کێشەیان لەسەرە، ئاماژەی بەوەشکرد، هاوئاهەنگییەکی باڵا لەنێوان هەردوو وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق و کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی هەرێمی کوردستان هەیە بۆ هاوکاری و چارەسەرکردنی ئەو بابەتە.

حکومەتی عێراق ئەم ساڵ بایی 590 ملیار دینار گەنمی جووتیارانی هەرێمی کوردستانی کڕیوە، بەڵام تاوەکو ئێستا بەشێک لە جووتیاران شایستەکانیان وەرنەگرتووە.

بەشێک لە جووتیارانی نەینەوا و کەرکووکیش شایستەکانیان وەرنەگرتووە. گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق گوتی، "لەسەر ئاستی پارێزگاکانی عێراق، کەمتر لە 10٪ی جووتیاران ماون کە شایستەی داراییان وەرنەگرتووە. پشتیوان بەخودا لە ماوەی کەمی داهاتوودا شایستەکانیان وەردەگرن."

گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق رایگەیاند، "وەک دەزانن بڕەپارەکە زۆرە، چونکە بڕیاردرا ئەو بەرهەمانەش وەربگیرێن کە لە دەرەوەی پلانی کشتوکاڵی بوون. نزیکەی شەش تریلیۆن دینار بۆ پلانەکە تەرخانکرابوو، دواتر ئەنجوومەنی وەزیران لەسەر بنەمای راسپاردەی وەزیری کشتوکاڵی عێراق بڕیاری دا بەرهەمی دەرەوەی پلانیش وەربگرێت، ئەوەش کێشەی لە تەرخانکردنی شایستەی دارایی جووتیاران دروستکرد. ئەو جووتیارانەی لەنێو پلان بوون هەموویان شایستەی خۆیان وەرگرتوە و ئەوەی ماوەتەوە لەنێوان 5-10٪یە کە شایستەکانیان وەرنەگرتووە."

محەممەد خوزارعی جەختی لەوەکردەوە، وەزارەیی کشتوکاڵی بەدواداچوونی بۆ شایستەی جووتیاران لە وەزارەتی دارایی کردووە و لە ماوەی کەمی داهاتوودا شایستەی سەرجەمی ئەو جووتیارانە خەرج دەکرێت کە تاوەکو ئێستا پارەیان بۆ خەرج نەکراوە.

 


سەرۆکی ئەڵمانیا هەوڵی دیاریکردنی رۆژی هەڵبژاردنی پەرلەمان دەدات



فرانک شتاینمایەر، سەرۆکی ئەڵمانیا نێوەندگیری نێوان پارتەکانی وڵاتەکەی دەکات لە پێناو گەیشتن بە کۆدەنگییەک بۆ دیاریکردنی رۆژی هەڵبژاردنی پەرلەمان.

بەهۆی کشانەوەی ئەندامانی پارتی لیبراڵ لە پەرلەمان، هاوپەیمانیەتیی فەرمانڕەوای ئەڵمانیا بە سەرۆکایەتیی شۆڵتز شکستی هێنا و بەگوێرەی دەستووری ئەو وڵاتە دەبێت هەڵبژاردنی پێشوەختە بکرێت.

هاوپەیمانیەتییەکە لە هەرسێ پارتی سۆشیال دیمۆکرات، لیبراڵ و سەوزەکان پێکهاتبوو و بەهۆی ناکۆکیی نێوانیان لەسەر بودجە و خەرجییەکان و بڕە پارەی تەرخانکراو بۆ هاوکاریکردنی ئۆکراینا، شۆڵتز، راوێژکاری ئەڵمانیا سەر بە پارتی سۆشیاڵ دیمۆکرات، سەرۆکی پارتی لیبراڵ کە وەزیری دارایی نێو کابینەکەی بوو لە پۆستەکەی دوورخستەوە و دوای ئەوە سەرجەم پەرلەمانتارانی سەر بەو پارتە لە پەرلەمان کشانەوە و هاوپەیمانیەتی فەرمانڕەوای وڵات شکستی هێنا.

ئێستا شۆڵتز ناچارە بە حکومەتە نیمچە رووخاوەکەی درێژە بە دەسەڵاتەکەی بدات تاوەکو لە نێوەڕاستی مانگی کانوونی دووەمی داهاتوو دەنگ لەسەر متمانەی کابینەکەی دەدرێت و لە ئەگەری سەندنەوەی متمانە، لەسەر سەرۆکی وڵاتە لە ماوەی 21 رۆژدا پەرلەمان هەڵبوەشێنێتەوە و لە ماوەی 60 رۆژیشدا هەڵبژاردنی پێشوەختە بکرێت.

بە درێژایی مێژووی سیاسی سەردەمی نوێی ئەڵمانیا، تاوەکو ئێستا 3 جار هەڵبژاردنی پێشوەختە کراوە، 1972، 1983 و لە 2005-یش.

هەندێ سەرچاوە باس لەوە دەکەن شتاینمایەر لە پەیوەندیدایە لەگەڵ پارتە سیاسییەکان بە مەبەستی دۆزینەوەی "زەمینەیەکی هاوبەش" بۆ دیاریکردنی رۆژی هەڵبژاردنی پێشوەختە؛ هەرچەندە "دەنگدانی متمانە" لە 15-1-2025 پارتەکان ناچار دەکات هەڵبژاردنی پێشوەخت بۆ دوای 15-3 دوا بخەن، چونکە بەگوێرەی یاسا لانیکەم پێویستی بە 60 رۆژە.

 

 


نەتەنیاهوو: لەگەڵ ترەمپ لەبارەی هەڕەشەکانی ئێران هاوڕاین



سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت، لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی هەڵبژێردراوی ئەمریکا "لەبارەی هەڕەشەکانی ئێران هاوڕاین."

بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رۆژی یەکشەممە 10-11-2024 رایگەیاند، "لە چەند رۆژی رابردوودا سێ جار لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی هەڵبژێرداوی ئەمریکا قسەم کردووە. گفتوگۆکان زۆر باش و گرنگ بوون. ئامانجەکە بەهێزترکردنی هاوئاهەنگیی بەهێزی نێوان ئیسرائیل و ئەمریکا بوو."

سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت، بەشێکی سەرەکی گفتوگۆکان لەبارەی ئەو دۆخە بووە لە ناوچەکەدا هەیە و گوتی، "لەبارەی هەڕەشەی ئێران و ئەو مەترسیەی دروستی دەکات، هاوڕا بووین."

ساڵێک زیاترە ئیسرائیل لەگەڵ حەماسی فەلەستینی، حیزبوڵڵای لوبنانی و حوسییەکانی یەمەن لە جەنگدایە؛ لەو ماوەیەدا ئێران دوو جار بە سەدان مووشەک و درۆن هێرشی کردووەتە سەر ئیسرائیل.

کۆتایی مانگی رابردووش ئیسرائیل هێرشی کردە سەر ژمارەیەک ئامانج لەنێو ئێران و بەرپرسانی ئێرانیش دەڵێن، بێ وەڵام نامێننەوە.

لە ساڵی 2016وە ترەمپ و نەتەنیاهوو چەندین جار کۆبوونەتەوە. دوایین جار لە 26ی تەممووزی 2024 لە ویلایەتی فلۆریدای ئەمریکا بوو. لە کۆبوونەوەکەدا ترەمپ پشتیوانیی خۆی بۆ ئیسرائیل لە جەنگی غەززە دووپاتکردەوە.

ترەمپ لە کەمپەینی هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتیی ئەمریکادا چەندین جار رایگەیاند، ئەگەر لە 2021ەوە سەرۆکی ئەمریکا بووایە، جەنگی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست رووی نەدەدا.

 
adv/https://www.facebook.com/QaiwanGroup|https://i.postimg.cc/Nfy5msCp/Kurd-Plate-Qg-12-4.gif