KURDPLAT

هەرێمی کوردستان لەسەر داوای بەغدا بەرهەمهێنانی نەوتی بۆ نیوە کەمکردووەتەوە. ئەمەش بۆ پابەندبوون بە رێککەوتنی ئۆپێک پڵەس.

کەمال محەممەد، وەزیری کارەبا و وەزیری سامانە سرووشتییەکانی هەرێمی کوردستان بە وەکالەت لە کۆنفرانسێکی تایبەت بە وزە لە ئیستەنبووڵ رایگەیاند، لە 2ی ئەیلولەوە هەرێمی کوردستان رۆژانە 140 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەمدەهێنێت.

عێراق بەردەوام زیاد لەو بڕە نەوتەی بەرهەمهێناوە کە ئۆپێک پڵەس بۆی دیاریی کردووە. هاوکات بەڵێنیشی داوە قەرەبووی زیاد بەرهەمهێنانی پێشوو بکاتەوە، بەڵام داتاکانی بلوومبێرگ دەریدەخەن وڵاتەکە لە مانگی ڕابردوودا هێشتا نەوتی زۆری بەرهەمهێناوە.

لیژنەی هاوبەشی وەزاری ئۆپێک+ بۆ چاودێریکردنی بەرهەمهێنان پشتڕاستی کردەوە کە رووسیا و عێراق و کازاخستان ئەرکەکانیان جێبەجێ کردووە بۆ قەرەبووکردنەوەی زیادبوونی بەرهەمی پێشوو.

لە 25ى ئادارى 2023وە هەناردەى نەوتى هەرێمى کوردستان لە رێگەى بەندەرى جەیهانى تورکیاوە راگیراوە، ئەوەش دوای بڕیارێکی دەستەی نێوبژیوانیی پاریس لەسەر سکاڵایەکی عێراق دژی تورکیا.

پێش راگرتنی هەناردەکردنی نەوت، رۆژانە 450 هەزار بەرمیل نەوت لەڕێگەی بۆڕی نەوتی عێراق-تورکیا رەوانەی بازاڕەکانی جیهان دەکرا.

کەمال محەممەد گوتی، بەهۆی راگرتنی هەناردەی نەوتەوە، هەرێمی کوردستان ملیاران دۆلار داهاتی لەدەست داوە، عێراقیش خۆی زیاتر لە 16 ملیار دۆلار زیانی کردووە. ئاماژەی بەوەشکردووە، "ئەمە دۆخێکە هەمووان تێیدا دۆڕاون، کەسیش سوودی لێ وەرناگرێت".

تێچووی بەرهەمهێنانی هەر بەرمیلە نەوتێک لە یاسای بودجەی عێراقدا، بە 8 دۆلار دانراوە. بەڵام لە گرێبەستەکانی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان بە سەرووی 26 دۆلار دانراوە، بۆ چارەسەرکردنی ئەوە، دەبێت یان یاسای بودجە یان گرێبەستەکان هەموار بکرێنەوە. ئەمە بەربەستی سەرەکیی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتە.

ترەمپ و هاریس شەڕی ویلایەتی پێنسلڤانیا دەکەن

10/11/2024 05:17:00 م

یەکێك لە تایبەتمەندییەکانی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتیی 2024ی ئەمریکا، نزیکیی دەنگەکانی ترەمپ و هاریسە بە تایبەتی لە ویلایەتە یەکلانەبووەکان، کە گرنگترینیان ویلایەتی پێنسلڤانیایە.

ستیفن ئۆلماچەر، شرۆڤەکاری سیاسییە و دەڵێت: "ئەم ساڵ کێبڕکێکە هێندە لە یەکەوە نزیکە کە لە هەندێ ویلایەت لەوانەیە جیاوازیی نێوان ترەمپ و هاریس چەند سەت دەنگێكی کەم بێت، یەکێک لەوانە ویلایەتی پێنسلڤانیایە."

پێنسلڤانیا بە ستوونی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا دادەنرێت؛ براوەی ئەم ویلایەتە، بە ئەگەری زۆرەوە براوەی هەڵبژاردنەکان دەبێت، چونکە بەشێكی زۆری دەنگدەری ویلایەتەکانی دیکە چاودەبڕنە پێنسلڤانیا.

لە 2016 ترەمپی کۆماری براوەی پێنسلڤانیا بوو، بەو جۆرەش ئەو رێچکەیەی شکاند کە لە 1992وە دیموکراتەکان براوە دەبوون.

دۆناڵد ترەمپ، بەربژێری کۆماری بۆ پۆستی سەرۆکایەتی ئەمریکا دەڵێت: "خەڵکی پێنسلڤانیا دەبێت بە کامالا هاریس بڵێن ئیدی ئێمە بێزار بووین، تۆ کەسێكی خراپ و درۆزن و گەمژەیت و بێزاربووین لەوەی کەسانی گەمژە ئەم وڵاتە بەڕێوەبەرن، با پێکەوە سەرکەوتنی ساڵی 2016 تۆمار بکەینەوە و چوار ساڵ لە خۆشگوزەرانی بگەڕێنینەوە بۆ پێنسلڤانیا".

سەرەڕای نزیکی دەنگی ترەمپ و هاریس، هەندێ راپرسی بە دووری نازانن ترەمپ براوەی پێنسلڤانیا بێت، هۆکارەکەش دەنگی کەسانی سەرووی 50 ساڵانە کە ترەمپ لە هاریس بە باشتر دەزانن لە رووبەڕووبوونەوەی کۆچبەران و زیادکردنی خۆشگوزەرانی.

بۆ وەستان لە بەرامبەر ترەمپدا، هاریس پەنای بۆ ئۆباما، سەرۆکی پێشووی ئەمریکا بردووە.

باراک ئۆباما، سەرۆکی پێشووی ئەمریکا دەڵێت: "بە هیچ شێوەیەک هیچ بەڵگەیەک نییە کە ئەم پیاوە جگە لە خۆی بیر لە کەسێكی دیکە بکاتەوە. دانیشتووانی پێنسلڤانیا ئێمە چی دیکە ترەمپمان ناوێ، نامانەوێت ئەو پیاوە ببێتەوە بە سەرۆک و 4 ساڵی پڕ لە درۆ و پشێوی و هەرامان پێشکێش بکات".

لە نێو خودی پێنسلڤانیا-ش دابەشبوون هەیە؛ ناوچەی فیلادێلفیا لایەنگری دیموکراتەکانە. لە بەرامبەردا دەنگدەران لە شارۆچکە و گوندەوارەکان لایەنگری سیاسەتی کۆمەڵایەتی و ئابووریی کۆنسەرڤاتیڤەکانن لە نێویاندا پاراستنی پیشەسازیی نەوت کە ئیدارەی بایدن و هاریس لەگەڵ سستکردنیدان و ترەمپیش بانگەشەی بەهێزترکردنی بۆ دەکات.

پلاتفۆڕمی کوردستان ئەنجامی ڕاپرسیەکی فراوان دەخاتە ڕوو

10/11/2024 05:12:00 م

بڕیارە ڕۆژی یەك شەممە ١٣ی١٠ی٢٠٢٤ پلاتفۆڕمی کوردستان ئەنجامی ڕاپرسیەك بخاتە ڕوو کە ١٨٤٥٦ کەس تێیدا لە چوار بازنەی(سلیمانی، هەولێر، دهۆك، هەڵەبجە) بەشداری تێدا کردوە

ڕاپرسیەکە بە هەردوو شێوازی ئەلیکترۆنی و چاوپێکەوتنی ڕوو بەڕوو لە رێگەی فۆرمێکەوە خراوەتە بەردەم هاوڵاتیان، لە ڕاپرسیەکەدا وەڵامی یازدە پرسیار دراوەتەوە

سەرۆك و نوێنەری لیستە بەشدار بوەکانی هەڵبژاردن کارنامەی لیستەکانیان بۆ ئامادەبوان و میدیاکان دەخەنە ڕوو

# پلاتفۆڕمی کوردستان بۆ پرسە نیشتمانییەکان، پرۆژەیەکی مەدەنی قازانج نەویستی ئامانجدارە لە ساڵی ٢٠٢٠ دامەزراوە

ئاڵۆزییە سیاسییەكان جووڵەی بازرگانییان سست كردووە

10/10/2024 10:19:00 م

سەرۆكی یەكێتیی هاوردە و ‏ناردنكارانی ‏هەرێمی ‏‏‏كوردستان دەڵێت، ‏تەشەنەكردنی شەڕی ‏ئیسرائیل و حەماس بۆ لوبنان، بووەتە هۆكاری سستبوونی جووڵەی بازرگانی لەنێوان هەرێمی كوردستان ‌و بەشێک لەو ‏وڵاتانەی بازرگانییان لەگەڵ دەكات.‏

مستەفا عەبدولڕەحمان، سەرۆكی یەكێتیی هاوردە و ‏ناردنكارانی ‏هەرێمی ‏‏‏‏كوردستان وتی، ‏كە ‏ئاسۆ سەراوی پێشكێشی دەكات، ‏رایگەیاند، ئاڵۆزییە سیاسییەكانی ‏ناوچەكە بەتایبەت تەشەنەكردنی شەڕی ئیسرائیل و حەماس بۆ لوبنان، بووەتە هۆكاری سستبوونی بازرگانی لە ناوچەكەدا، ‏‏"بازرگانان مەترسییان هەیە و هەموو پارەكەیان ناكەنە خۆراك ‌و كاڵا؛ بۆیە هەفتەیەكە سستییەك لە جووڵەی بازرگانی دروستبووە."

مستەفا عەبدولڕەحمان دڵنیایی دا كە خۆراك ‌و پێداویستیی دیكە لە كۆگاكانی ‏سلێمانی دا زۆرە، ئەگەر ئاڵۆزی عێراقیش بگرێتەوە، ئەوا بەشی شەش ‏مانگ خۆراك لە كۆگاكاندا هەیە، بەڵام بە مەرجی ئەوەی خەڵكی هەموو پێکەوە دەست بە كڕینی پێداویستی نەکەن.

سەرۆكی یەكێتیی هاوردە و ‏ناردنكارانی ‏هەرێمی ‏‏‏كوردستان گوتی، ئەوەی لە هەرێمی کوردستان هەیە زیاتر هاوردەكردنە نەوەك ‏ئاڵوگۆڕی بازرگانی ‌و رایگەیاند، "هێشتا ئاستی هەناردەمان كەمترە لە 5%. بۆیە دەتوانین بڵێین ئەوەی هەمانە ئاڵوگۆڕی بازرگانی نییە، بەڵكو ‏زیاتر هاوردەی كاڵا‌ و خۆراكە."

لەبارەی قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانیی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ‏ئەو وڵاتانەی بازرگانییان لەگەڵ دەكات، مستەفا عەبدولڕەحمان گوتی، ئاڵوگۆڕی بازرگانیی هەرێمی كوردستان لەگەڵ توركیا ‏لە پلەی یەكەمدایە و ساڵانە نزیكەی 12 ملیار دۆلارە، لەگەڵ ‏ئێرانیش 6 ملیار دۆلار ‌و لەگەڵ چینیش 5 ملیار دۆلارە.

سەرۆكی یەكێتیی هاوردە و ‏ناردنكارانی ‏هەرێمی ‏‏‏كوردستان لەو بڕوایەدا ‏نییە بەرزبوونەوەی بەهای دۆلار بەرامبەر دینار ببێتە هۆكاری ‏گرانبوونی خۆراك، كاڵا‌ و پێداویستییەكانی دیكە لە بازاڕدا، چونكە "‏حكومەتی عێراق بەهای 100 دۆلاری بۆ بازرگانان بە 132 هەزار دینار ‏دیاری كردووە."

"بەرهەمی ساڵانەی هەناری کوردستان 80 هەزار تۆنە"

10/10/2024 10:19:00 م

وەرزی پێگەیشتنی هەنارە لە هەرێمی کوردستان. هەناری هەڵەبجە و زاخۆ ناوبانگی تایبەتییان هەیە. بەرپرسانی کشتوکاڵی هەردوو شارەکە دەڵێن، هەناری ئەم ساڵ باشە.

بەگوێرەی ئاماری وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی حکومەتی هەرێمی کوردستان، بەرهەمی هەنار لە وەرزی پێگەیشتنیدا ساڵانە دەگاتە 80 هەزار تۆن و زۆرترینیشی هەناری هەڵەبجەیە.

ستار مەحموود، بەڕێوەبەری گشتیی کشتوکاڵی هەڵەبجە ئەمڕۆ (یەکشەممە) گوتی، هەناری هەڵەبجە چەند جۆرێکە؛ بەشێکی ئێستا پێگەیشتووە و بەشێکیشی دەکەوێتە مانگەکانی داهاتوو.

بەڕێوەبەری گشتیی کشتوکاڵی هەڵەبجە گوتی، لە سنوورەکەیان نزیکەی 10 هەزار دۆنم باخی هەنار هەیە کە بە تێکڕا هەر دۆنمێک 3 تۆن هەنار بەرهەمی هەیە و بەوەش لە وەرزی پێگەیشتندا ساڵانە نزیکەی 30 هەزار تۆن بەرهەمی دەبێت.

ستار مەحموود گوتی، "ئەم ساڵ نەخۆشییەکی ئەوتۆ نەبووە بڵێین کاریگەریی لەسەر بەهەم دەبێت و بارانیش باش بوو، بەڵام باخەوانەکان دەڵێن بەرهەمیان هێندەی پار نابێت."

هەر لە هەرێمی کوردستان هەناری زاخۆ، بەتایبەت هەناری گوندی ئەرمشتێ لە سنوورەکە ناوبانگی هەیە. سەلمان سندی، بەڕێوەبەری کشتوکاڵی زاخۆ ئەمڕۆ بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، "بەرهەمی ئەم ساڵمان باشە، بەڵام چەند رۆژێکی ماوە بۆ پێگەیشتن، بۆیە ناتوانین بزانین بڕ و کواڵێتیی چۆن دەبێت".

لە دوو ساڵی رابردوودا حکومەتی هەرێمی کوردستان بەشێکی هەناری هەڵەبجە و زاخۆی هەناردە کردووە. بەڕێوەبەری گشتیی کشتوکاڵی هەڵەبجە گوتی، "تاوەکو ئەمڕۆ بە فەرمی هەناردەی هەناری هەڵەبجە رانەگەیێندراوە، بەڵام بەگوێرەی پلانی حکومەت، ئەم ساڵیش هەناردە دەکرێت".

ساڵی رابردوو وەزارەتی کشتوکاڵ راهێنانی بە هەزار و 200 باخەوان کرد، ئەویش بە ئامانجی زیاتربوونی بەرهەمی باخەکانیان.

ساڵانە لە هەرێمی کوردستان 20 جۆر سەوزە و شەش جۆر میوە لە کاتی پێگەیشتنیاندا پێداویستی نێوخۆ پڕدەکەنەوە و باجیان دەخرێتەسەر.

ساڵانە حکومەتی هەرێمی کوردستان باج دەخاتە سەر ئەو بەرهەمانەی لە وەرزی پێگەیشتندان. ساڵی رابردوو بۆ یەک کیلۆ هەنار، هەزار دینار باجی خرایە سەر.

خۆراکی کۆگاکراوی پێویستمان بۆ رووبەڕووبوونەوەی هەر قەیرانێک هەیە

10/10/2024 10:17:00 م

وەزارەتی بازرگانیی عێراق دەڵێت، خۆراکی کۆگاکراوی پێویستیان هەیە و ئەگەر دۆخێکی لەناکاو رووبدات، هیچ کێشەیەک لە دابینکردنی خۆراک دروست نابێت.

محەممەد حەنوون، گوتەبێژی وەزارەتی بازرگانیی عێراق بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، "خۆراکی کۆگاکراوی باش و پێویستمان هەیە. حکومەت کۆگای ستراتیژیی هەیە، ئەوەش وەکو ئامادەکارییەک بۆ هەر ئەگەرێک کە بکرێت لە داهاتوودا رووبدات."

گوتەبێژی وەزارەتی بازرگانیی عێراق ئاماژەی بەوەش کرد، "وەزارەتی بازرگانی 6 ملیۆن و 300 هەزار تۆن گەنم و بڕێکی زۆری مادەی خۆراکی هەیە." گوتیشی، حکومەت کۆگای تایبەت بە هەڵگرتنی خۆراکی هەیە، بەتایبەتی بۆ گەنم و مادە خۆرکییەکانی سەبەتەی خۆراک.

محەممەد حەنوون گوتی، بەهۆی رێکارە فراوانەکانی حکومەتەوە ئاسایشی خۆراک دابین کراوە، مادە خۆراکیییەکان و کۆگا دابینکراون و تەنانەت "بەم نزیکانە 6 بازاڕی ناوەندی لە بەغدا دەکرێنەوە. ئەوە وێڕای ئەوەی لە پارێزگاکانی دیکەش ئامادەکاری کراوە ئەو بازاڕانە بکرێنەوە، ئەوەش بۆ سەقامگیریی نرخی مادە خۆراکییەکان لە بازاڕی نێوخۆییدا."