KURDPLAT

لەگەڵ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق، یەکێتیی ئەورووپا گوتی، نێردەیەکی بۆ شرۆڤەی پرۆسەکە ناردووە و داوای لە هەموو هاووڵاتییانی عێراق، بەتایبەتی گەنجان کرد، بە شێوەیەکی بەرفراوان بەشداری لە دەنگداندا بکەن، چونکە "سەقامگیریی عێراق بۆ سەقامگیریی یەکێتیی ئەورووپا گرنگە."

سەبارەت بە رۆڵی یەکێتیی ئەورووپا لەم هەڵبژاردنەدا، گوتەبێژەکە رایگەیاند: "لەبەرچاوگرتنی هەڵبژاردنە پەرلەمانییە فیدراڵییەکەی عێراق، یەکێتیی ئەورووپا لەسەر بانگێشتی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان، نێردەیەکی شارەزایانی هەڵبژاردنی ناردووە."

گوتەبێژەکە روونیکردەوە کە ئەم نێردەیە لە سێ شارەزا پێکدێ کە لە بەغدا دەبن و ئەرکیان شرۆڤەکردنی پرۆسەی هەڵبژاردن دەبێت و گوتی: "مەبەست لێی کۆکردنەوەی زانیاریی راستەقینەیە لەسەر پرۆسەی هەڵبژاردن لە رێگەی کۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە حکومی، ناحکومی و نێودەوڵەتییەکان."

لە کۆتاییدا، راپۆرتێکی کۆتایی لەگەڵ راسپاردە پێشکێشی کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق و وەزارەتی دەرەوەی کۆماری عێراق دەکرێ.

گوتەبێژەکەی یەکێتیی ئەورووپا پەیامێکی ئاراستەی ئەو هاووڵاتییانە کرد کە مافی دەنگدانیان هەیە و گوتی: "دەنگی خۆتان بدەن. ئەمە دەتانباتە پێگەیەکی بەهێزترەوە."

یەکێتیی ئەورووپا بە تایبەتی جەختی لەسەر رۆڵی گەنجان کردەوە و رایگەیاند: "گەنجانی عێراق رۆڵێکی تایبەتیان هەیە. بە دەنگدانیان، دەتوانن بەشداری لە داڕشتنی داهاتووی وڵاتەکەیاندا بکەن."

لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە چاوەڕوانییەکانیان لە حکومەتی داهاتوو، گوتەبێژەکە جەختی لەسەر گرنگیی بەشداریکردنی خەڵک کردەوە و گوتی: "ئێستا کاتی ئەوەیە هانی عێراقییەکان بدەین بۆ دەنگدان. بەشداریی بەهێز، رەوایەتیی پەرلەمان و حکومەتی داهاتوو بەهێز دەکات."

یەکێتیی ئەورووپا بەرژەوەندییە ستراتیژییەکەی خۆی لەم پرۆسەیەدا خستەڕوو و گوتی: "لە نێوەندی دۆخێکی جیۆسیاسیی پڕ لە ئاڵۆزی لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست، سەقامگیریی عێراق بۆ سەقامگیریی یەکێتیی ئەورووپا گرنگە."

شەرع و سندووقی دراوی نێودەوڵەتی لە واشنتن بوارەکانی پێکەوەکارکردن تاوتوێ دەکەن

11/12/2025 07:42:00 م

ئەحمەد شەرع، سەرۆککۆماری قۆناخی راگوزەری سووریا لە واشنتن لەگەڵ کریستالینا جۆرجیێڤا، بەڕێوەبەری سندووقی نێودەوڵەتیی دراو کۆبووەوە و بوارەکانی پێکەوە کارکردنیان بۆ پشتگیریکردن لە گەشەپێدانی ئابووریی سووریا تاوتوێ کرد.

شەرع و جۆرجیێڤا لە بارەگای سەرەکیی بەڕێوەبەری سندووقی نێودەوڵەتیی دراو کۆبوونەوە.

ئەسعەد شەیبانی، وەزیری دەرەوەی سووریاش ئامادەی کۆبوونەوەکە بوو.

بەگوێرەی ئاژانسی هەواڵی فەرمیی سووریا (سانا)، هەردوولا "چوارچێوەی پێکەوەکارکردنی نێوان سووریا و سندووقی نێودەوڵەتیی دراو بۆ بەهێزکردنی گەشە و هاندانی چاکسازیی ئابووری"یان تاوتوێ کرد.

شەرع درەنگانی شەوی شەممە لە بەرازیلەوە گەیشتە واشنتن. لە بەرازیل بەشداریی لە کۆبوونەوەکانی پێش لووتکەی کەشوهەوای 'کۆپ 30' کرد.

رۆژی سێشەممەی رابردوو، کارۆلاین لیڤیت، گوتەبێژی کۆشکی سپی رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رۆژی دووشەممە (بەکاتی ئەمریکا) لەگەڵ شەرع کۆدەبێتەوە و دیدارەکەی بە "مێژوویی" ناوبرد، کە دوای بڕیاری سەرۆکی ئەمریکا دێت بۆ هەڵگرتنی سزاکان لەسەر سووریا.

چاوەڕوان دەکرێ ترەمپ و شەرع باس لە پەیوەندییە دووقۆڵی و هەرێمییەکان بکەن، کە لەپێش هەموویانەوە هەڵگرتنی سزاکانی ئەمریکایە لەسەر سووریا.

هەفتەی رابردوو، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا پاڵپشتیی خۆی بۆ هەڵوەشاندنەوەی سزای قەیسەر لەسەر سووریا دەربڕی.

شەرع یەکەمین سەرۆکی سووریایە کە لە دوای سەربەخۆبوونی وڵاتەکەیەوە لە ساڵی 1946، سەردانی ئەمریکای کردبێت.

بایەخ بە پرۆسەی هەڵبژاردنی شەفاف و گشتگیر دەدەین

11/12/2025 07:40:00 م

وەزارەتەکانی دەرەوەی سوێد و هۆڵەندا باس لە بایەخی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بۆ وڵاتەکە و ناوچەکە دەکەن.

وەزارەتی دەرەوەی هۆڵەندا لە وەڵامی ئیمەیڵێکی نیاز مستەفا، لەبارەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند: ''هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق پیشاندەری هەنگاوێکی گرنگە، وەک شەشەم هەڵبژاردن لە عێراق لە ساڵی 2003ـوە''.

وەزارەتی دەرەوەی هۆڵەندا دەڵێت: ''هۆڵەندا بایەخی زۆر بە پڕۆسەیەکی هەڵبژاردنی ئاشتییانە دەدات کە لەباربێ بۆ هەڵبژاردنی متمانەپێکراو، گشتگیر و شەفاف و پابەند بێت بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان و مافەکانی هەموو هاووڵاتییان بپارێزێت''.

وەزارەتی دەرەوەی هۆڵەندا ئاماژە بەوەش دەکات، هەڵبژاردن پرسێکی نێوخۆییە بۆ "گەلی عێراق و هۆڵەندا ناتوانێت ئەنجامەکەی بخەمڵێنێت".

رۆژی 9ـی تشرینی دووەمی 2025، دەنگدانی تایبەت بۆ هەڵبژاردنەکە بەڕێوەچوو و ئەمڕۆش دەنگدانی گشتی بەڕێوەدەچێت

وەزارەتی دەرەوەی سوێدیش هەڵبژاردنەکەی بە گرنگ ناوبرد وراگەیاند: ''بە بایەخەوە چاودێریی پێشهاتەکان دەکەین؛'' گوتیشی: ''هیوادارین حکومەتی داهاتوو بەردەوام بێت لە پێشخستنی گەشەپێدانی ئابووری و سەقامگیریی ناوچەکە و رێزگرتن لە بنەما دیموکراسیەکان''.

کۆی ژمارەی ئەو دەنگدەرانەی کارتی بایۆمەترییان هەیە و دەتوانن دەنگ بدەن، 21 ملیۆن و 404 هەزار و 291 دەنگدەرن. لە دەنگدانی تایبەتدا یەک ملیۆن و 313 هەزار و 980 کەس مافی دەنگدانیان هەبوو کە 6%ی کۆی گشتیی دەنگدەرانیان پێکدەهێنا.

دەنگدانی گشتی لە سەرتاسەری عێراق لە 39 هەزار و 285 وێستگە و 8 هەزار و 703 بنکەی دەنگدان بەڕێوەدەچێت، تێیدا 20 ملیۆن و 90 هەزار و 311 کەس مافی دەنگدانیان هەیە و 14.3%ی دەنگدەران لە هەرێمی کوردستانن.

ئەوانەی دەڵێن با سەردانی ئیمراڵی نەکرێت دەیانەوێت پرۆسەکە شکست بهێنێت

11/11/2025 10:52:00 ص

گەورە راوێژکاری سەرۆککۆماری تورکیا رایگەیاند، ئەوانەی دەڵێن "نابێت سەردانی ئیمراڵی بکرێت" دەیانەوێت پرۆسەی "تورکیای بێ تیرۆر شکست بهێنێت" و دەڵێ، بۆ سەرکەوتنی ئەم دەستپێشخەرییە مێژووییە، پێویستە هەموو کەسێک بەرپرسیارێتی هەڵبگرێت.

ئایهان ئۆغان، گەورە راوێژکاری سەرۆککۆماری تورکیا درەنگی شەوی پێنجشەممە، 6ی تشرینی دووەمی 2025 لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس سەبارەت بە ئەگەری سەردانی ئەندامانی کۆمیسیۆنی پرۆسەی چارەسەری بۆ ئیمڕاڵی، پەیامێکی بڵاوکردەوە.

ئایهان دۆغان نووسیویەتی: "گوتنی 'نابێت سەردانی ئیمراڵی بکرێت' بە واتای ئەوە دێت کە قۆناخی گواستنەوە بۆ تورکیایەکی بێ تیرۆر شکست بهێنێت".

راوێژکارەکەی ئەردۆغان باسی دەستپێکردنی پرۆسەی نوێی چارەسەری کرد و گوتی: "لە ئەنجامی ئەو گوتارەی سەرۆککۆمارمان لە 1ی تشرینی یەکەم لە کردنەوەی پەرلەماندا پێشکێشی کرد و جەختی لەسەر بەرەی ناوخۆ کردەوە، هەروەها لە ئەنجامی دەستپێشخەرییە چاوەڕواننەکراوەکانی بەڕێز دەوڵەت باخچەلی و ئەو راگەیێندراوەی کە لەلایەن ئۆجەلان، رێبەری دامەزرێنەری رێکخراوی تیرۆریستیی جوداخوازەوە بڵاوکرایەوە، قۆناخی گواستنەوە بۆ تورکیایەکی بێ تیرۆر دەستیپێکرد."

ئۆغان باسی لەوە کرد، لە ئەنجامی بانگەوازەکەی ئۆجەلان، پەکەکە کۆنگرەی خۆی بەستووە و خۆی هەڵوەشاندووەتەوە، وازی لە شێوازی خەباتی چەکداری هێناوە و پرۆسەی لەناوبردنی چەکەکانی دەستپێکردووە. "رێکخراو و رێبەری دامەزرێنەری، رایانگەیاندووە کە داوای ستاتۆ و جیابوونەوەیان نییە؛ ئامادەن بۆ یەکگرتن لەگەڵ دەوڵەتی کۆماری تورکیا دا."

گەورە راوێژکارەکەی ئەردۆغان پێیوایە قۆناخی یەکەمی پرۆسەکە بە ئۆجەلان تەواو دەکرێت و دەڵێت: "قۆناخی یەکەم و ئامانجی گواستنەوە بۆ پرۆسەی تورکیای بێ تیرۆر؛ پاکتاوکردنی رێکخراو و پێکهاتە پاڵپشتەکانی، لەناوبردنی چەکەکان و گرتنەبەری رێوشوێنی یاسایی پێویستە، بۆ یەکگرتنەوەی ئەندام و لایەنگرانی. بۆ تەواوکردنی قۆناخی یەکەم، تاکە لایەنی پەیوەندیدار رێکخراو و ئۆجەلانی دامەزرێنەر و رێبەریەتی."

ئۆغان، جەختی لەوە کردەوە کە دەبێت بۆ تەواوکردنی پرۆسەکە گوێ لە رێبەری پەکەکەش بگیرێت و گوتی: "بێگومان بۆ تێپەڕاندنی قۆناخی یەکەم، گوێ لە رێبەری رێکخراوەکە دەگیرێت. ئەمە بە واتای بە شەرعیکردنی رێبەری رێکخراوەکە یان قبووڵکردنی وەکو نوێنەری کورد نایەت. لە کاتێکدا لیژنەی پەرلەمان رای هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکانی وەرگرتووە، وەرگرتنی رای ئەو رێبەرەی رێکخراوەکەی هەڵوەشاندووەتەوە و فەرمانی لەناوبردنی چەکەکانی داوە، دەبێتە هەنگاوێکی زۆر ئاسایی و دروست."

راوێژکارەکەی ئەردۆغان وەڵامی رەخنەکانی سەر پرۆسەکەی داوەتەوە نووسی: "گوتنی 'نابێت سەردانی ئیمراڵی بکرێت' بە واتای ئەوە دێت کە قۆناخی گواستنەوە بۆ تورکیایەکی بێ تیرۆر شکست بهێنێت. واتای ئەوەیە دامەزراوەکانی دەوڵەت و ئەو بەڕێوەبەرانەی ئەم پرۆسەیە بەڕێوەدەبەن شکست بهێنن. واتای ئەوەیە بەڕێز دەوڵەت باخچەلی و سەرۆککۆمار ئەردۆغان کە پاڵپشتی ئەم پرۆسەیە دەکەن، شکست بهێنن."

هەندێک لایەن دژی ئەوەن ئەندامانی ئەو کۆمسیۆنەی لە پەرلەمان بۆ پرۆسەی چارەسەری پێکهێنراوە، سەردانی ئۆجەلان بکەن. ئۆغان لەو بارەیەوە دەڵێت: "ئەمە بە ئاشکرا بە واتای هەڵوێستوەرگرتنێکی دژ بە تورکیا دێت."

ئۆغان، لە کۆتایی گوتارەکەیدا جارێکی دیکە سەرنجی خستە سەر گرنگیی پرۆسەکە و گوتی: "بۆ سەرکەوتنی ئەم دەستپێشخەرییە کە گەورەترین و بەو ئەندازەیە گرنگترین دەستپێشخەریی مێژووی کۆمارە، پێویستە هەموو کەسێک دەست و جەستەی بخاتە ژێر بەردەوە."

ئینفانتینۆ خەڵاتێکی نوێی راگەیاند و ئەگەری هەیە ترەمپ خەڵاتەکە بباتەوە

11/07/2025 10:41:00 ص

جیانی ئینفانتینۆ، سەرۆکی فیدراسیۆنی تۆپی پێی جیهان، خەڵاتێکی نوێی بە ناوی ئاشتی فیفا راگەیاند و وادەی پێشکێشکردنی خەڵاتەکە ئاشکرا دەکات.

سەرۆکی فیفا لە مەیامی بەشداریی لە دیداری بازرگانیی ئەمریکادا کرد و لە گفتوگۆیەکی تایبەتدا گوتی "دەبێت پشتگیری هەر کەسێک بکەین کە کارێکی تایبەت دەکات، بۆیە بیرمان لەوە کردەوە خەڵاتێکی ئاشتی فیفا پێشکێشبکەین، ئەمساڵ بۆ یەکەمجار خەڵاتەکە دەدرێت، لە 5-12 کەواتە مانگێکی دیکە، لە واشنتن دی سی خەڵاتەکە دەبەخشین، لەکاتی بەڕێوەچوونی تیروپشکی مۆندیالدا، چونکە ملیارێک کەس سەیری تیروپشکەکە دەکەن."

پێشکێشکاری دیدارەکە پرسیاری لە سەرۆکی فیفا کرد لەبارەی ئەوەی ترەمپ خەڵاتەکە دەباتەوە؟ ئەو لە وەڵامدا گوتی "رەنگە تۆ بیت؟ لە 5-12 دەبینیت."

ئینفانتینۆ لەبارەی پەیوەندیی خۆی لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا زۆر قسەیکرد و گوتی "من زۆر بە بەختم. پەیوەندییەکی باشم هەیە لەگەڵ سەرۆک ترەمپ، کە بەڕاستی بە هاوڕێیەکی نزیکی دەزانم. بە دڵنیاییەوە، ئەو زۆر زۆر یارمەتیدەر بووە لە هەموو شتێکدا کە بۆ جامی جیهانی دەیکەین. ئەو سەرۆک بوو کاتێک ئەمریکا لەگەڵ کەنەدا و مەکسیک میوانداری جامی جیهانییان پێ بەخشرا. ئەو بەڕاستی تێوەگلاوە. وزەیەکی سەرسوڕهێنەری هەیە و ئەمەش شتێکە کە بەڕاستی سەرسامم دەکات. ئەو کارەکان دەکات. ئەو ئەوە دەکات کە دەیڵێت. ئەو ئەوە دەڵێت کە بیری لێدەکاتەوە. لە راستیدا، ئەو ئەوە دەڵێت کە زۆر کەسیش بیری لێدەکەنەوە، بەڵام رەنگە بوێریان نەبێت بیڵێن و هەر بۆیەش ئەو هێندە سەرکەوتووە."

جیانی ئینفانتینۆ، لە ماوەی رابردوودا پەیوەندییەکانی فیفای لەگەڵ ترەمپ بردە قۆناخێکی نوێ، دوای ئەوەی ئیڤانکای کچی بۆ دەستەی کارگێڕیی پڕۆژەیەکی پەروەردەیی دەستنیشانکرد کە کار لە فرۆشتنی بلیتەکانی مۆندیالی 2026 دەکەن و پڕژەکە دەگاتە 100 ملیۆن دۆلار.

پزیشکیان: ئەگەر باران نەبارێ دەبێت تاران چۆڵ بکەین

11/07/2025 10:39:00 ص

سەرۆککۆماری ئێران لەبارەی قەیرانی کەمئاوی لە تاران هۆشداری دەدات و دەڵێت، ئەگەر باران نەبارێت، لەوانەیە ناچار بن تاران چۆڵ بکەن.

مەسعود پزیشکیان، سەرۆککۆماری ئێران رۆژی پێنجشەممە لە سەردانی دا بۆ پارێزگای سنە باسی کێشەی کەمئاوی لە تاران کرد و رایگەیاند، ئەگەر دۆخەکە بەم شێوەیە بەردەوام بێت و هیچ بارانێک نەبارێت، ناچار دەبن تاران چۆڵ بکەن.

مەسعود پزیشکیان گوتی: "ئەگەر تاوەکو مانگی سەرماوەز (مانگی داهاتوو) باران نەبارێ، دەبێ لە تاران بەردانەوەی ئاو بۆ هاووڵاتییان کاتی بۆ دیاری بکرێت و ئەگەر دواتریش باران نەبارێ، هیچ ئاوێک نامێنێت و دەبێ تاران چۆڵ بکەین."

هۆشدارییەکەی پزیشکیان لەبارەی دۆخی هەستیاری تاران لەڕووی ئاوی خواردنەوەوە لە کاتێکدایە، هەر هەمان رۆژ سەبارەت بە دۆخی یەدەگی ئاوی شارەکە بە فەرمی "دۆخی سوور" راگەیێندرا.

موحسین ئەردەکانی، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای ئاو و ئاوەڕۆی پارێزگای تاران رایگەیاند، "یەدەگی ئاوی پارێزگاکە لە دۆخێکی خراپ و نائاساییدایە."

ئەردەکانی گوتیشی، ئاوی بەنداوەکانی تاران لە ماوەی 60 ساڵی رابردوودا گەیشتووەتە نزمترین ئاستی خۆی. داواشی لە دانیشتووانی تاران کرد، بە دەستپێوەگرتن و پاشەکەوتکردنی لانیکەم 10٪ی بەکارهێنانی ئاو هاوکار بن لە دابینکردنی ئاوی شارەکە بۆ ماوەی دوو مانگی داهاتوو.

لە لایەکی دیکەوە، مەهدی مەقسوودی، بەڕێوەبەری کاروباری ئاوی کەرەج رایگەیاند، بەنداوی کەرەج لە کاتێکدا توانای گلدانەوەی 180 ملیۆن مەتر سێجا ئاوی هەیە، تەنیا 7٪ ئاوی تێدا ماوە.

بە گوتەی بەڕێوەبەری کاروباری ئاوی کەرەج، ئاوی بەنداوەکە لە چەند رۆژی داهاتوودا تەواو دەبێت.

مەهدی مەقسوودی دەڵێت: "ئەگەر ئەم دۆخە بەردەوام بێت، بەنداوەکە تەنیا نزیکەی 15 رۆژی دیکە دەتوانێ ئاو دابین بکات."

ئەوەشی خستەڕوو، ئیستا قەبارەی ئەو ئاوەی دەڕژێتە نێو بەنداوی کەرەج، تەنیا دوو مەتر سێجایە لە چرکەیەدا، لە کاتێکدا شەش مەتر سێجا ئاو بۆ بەکارهێنان و دابینکردنی ئاوی خواردنەوە بۆ کەرەج و تاران لە بەنداوەکە بەردەدرێتەوە.