adv/https://www.facebook.com/MayorcaCity|https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJT9fbiornOXHkXrGZUVrpdv-Lczq8UDHymSAG1FLaN3n3jZFWnu0it9lpwJHYd0VcIDtwocuKlnssNY-cCZ3HvTh1DeTd7PtbwtHmL9ZiETil6lUcWgNm_7AgC-oX565gM8BVnz-CZQPd-vR0u6WRRSDS2jgBBTJ1nV-3rFE-2XOJeKsNB82lQDVj/w631-h89/327891321_889983905377070_4693388700391347137_n.gif

بیروڕا

5/cate1/بیروڕا

ئابووری

6/cate2/ئابووری

ڕاپۆرت

6/cate3/ڕاپۆرت

چاوپێکەوتن

5/cate4/چاوپێکەوتن

گەلەری

3/cate6/گەلەری

هەمەڕەنگ

5/cate5/هەمەڕەنگ
adv/https://www.facebook.com/QaiwanGroup|https://i.postimg.cc/Nfy5msCp/Kurd-Plate-Qg-12-4.gif

وەرزش

5/cate1/وەرزش

ڤیدیۆ

3/cate6/ڤیدیۆ

نوێترین بڵاوکراوەکان

یەکێتیی ئەورووپا پەڕاوێکی دیکەی لێکۆڵینەوە بۆ تیکتۆک دەکاتەوە



کۆمیسیۆنی پاراستنی داتای ئیرلەندا (DPC)، کە چاودێریی پاراستنی داتا دەکات لە یەکێتیی ئەورووپا، رایگەیاند: لێکۆڵینەوەیەکی نوێی لەبارەی تۆڕی کۆمەڵایەتیی تیکتۆکەوە دەستپێکردووە، هۆکارەکەیشی بۆ گواستنەوەی داتای بەکارهێنەرانی ئەورووپی بۆ سێرڤەرەکانی لە چین گەڕاندووەتەوە.

کۆمیسیۆنەکە رایگەیاند، تیکتۆک لە مانگی نیساندا ئاگاداری کردوونەتەوە کە "ژمارەیەکی سنوورداری داتای بەکارهێنەرانی ناوچەی ئابووریی ئەورووپا (EEA) لە راستیدا لەسەر سێرڤەرەکانی چین هەڵگیراون" و دواتر سڕاونەتەوە، ئەمەش پێچەوانەی ئەو بەڵگانە بوو کە پێشتر کۆمپانیاکە پێشکەشی کردبوو.

لە مانگی ئایاردا، کۆمیسیۆنی پاراستنی داتا بە بڕی 530 ملیۆن یۆرۆ (620 ملیۆن دۆلار) سزای تیکتۆکی دا، هۆکارەکەیشی بۆ ناردنی داتای کەسی بۆ چین گەڕاندەوە.

دەستەی چاودێرییەکە رایگەیاند، لە لێکۆڵینەوەی پێشوویاندا "نیگەرانیی قووڵ"ـی خۆیان دەربڕیوە لەوەی "تیکتۆک زانیاریی نادروستی پێشکەش کردووە."

تیکتۆک پلانی هەیە تانە لە سزاکەی مانگی ئایار بدات، کە دووەم گەورەترین سزایە لە مێژوودا لەلایەن کۆمیسیۆنی پاراستنی داتای ئیرلەنداوە سەپێندرابێت.

تۆڕە کۆمەڵایەتییەکە ساڵانێکە لەژێر چاودێریی حکومەتە رۆژئاواییەکاندایە، بەهۆی ترسیان لەوەی داتای کەسی لەلایەن چینەوە بۆ مەبەستی سیخوڕی یان پڕوپاگەندە بەکاربهێندرێت، بەڵام تیکتۆک جەخت لەوە دەکاتەوە کە هەرگیز هیچ داواکارییەکی لەلایەن دەسەڵاتدارانی چینەوە پێنەگەیشتووە بۆ وەرگرتنی داتای بەکارهێنەرانی ئەورووپی.

گەورە کۆمپانیا تەکنەلۆژییەکان

تیکتۆک، کە 1.5 ملیار بەکارهێنەری لە سەرانسەری جیهاندا هەیە، لقێکی کۆمپانیای گەورەی تەکنەلۆژیی چینیی بایت دانسە.

کۆمیسیۆنی پاراستنی داتا ئەرکی دڵنیابوونەوەی لەوەیە کە کۆمپانیاکان پابەندی یاسای گشتیی پاراستنی داتای یەکێتیی ئەورووپا (GDPR) بن، کە لە ساڵی 2018ـەوە بۆ پاراستنی بەکارهێنەرانی ئەورووپی لە پێشێلکاریی داتاکانیان دەرچووە.

ساڵانێک، تیکتۆک بانگەشەی بۆ سیاسەتەکانی پاراستنی داتای خۆی دەکرد. کۆمپانیاکە پڕۆژەیەکی بە ناوی "پڕۆژەی کڵۆڤەر" (Project Clover) راگەیاندبوو، کە پلانێکی 12 ملیار یۆرۆیی بوو بۆ وەبەرهێنان لە ئاسایشی داتای ئەورووپا لە ماوەی 10 ساڵدا.

تیکتۆک لە ئەمەریکاش رووبەڕووی گوشار بووەتەوە، کە ئەگەری قەدەخەکردنی هەیە ئەگەر کڕیارێکی ناچینی بۆ نەدۆزرێتەوە.

 

 

59 پەرلەمانتاری بەریتانیا داوا دەکەن دان بە فەلەستیندا بنرێت


59 پەرلەمانتاری بەریتانیا لە نامەیەکدا داوا لە حکومەتی وڵاتەکەیان دەکەن دان بە فەlەستیندا بنێت وەکو دەوڵەتێکی سەربەخۆ و دەشڵێن، پێویستە حکومەتی وڵاتەکەیان ژمارەیەک رێکار بگرێتەبەر بۆ ئەوەی رێگری لە ئیسرائیل بکەن لە جێبەجێکردنی پلانی رەفەح و راگواستنی دانیشتووانی غەززە.

12ی تەممووزی 2025، میدیای بەریتانیا بڵاویکردەوە، 59 پەرلەمانتاری وڵاتەکەیان نامەیەکیان بۆ دەیڤد لامی، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا و وەزارەتی دەرەوەی وڵاتەکەیان ناردووە و نووسیوویانە، "بە داننەنان بە فەلەستیندا وەکو دەوڵەتێکی سەربەخۆ، سیاسەتی چارەسەری دوو دەوڵەتی خۆمان پشتگوێ دەخەین".

پەرلەمانتارەکان زۆرینەیان لە گرووپی هاوڕێیانی کار بۆ پاڵپشتیکردنی فەلەستین و گرووپی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست بوون. پێکهێنەری هەردوو گرووپەکە زۆرینەیان لە پارتی کارن.

ئەو پەرلەمانتارانە داواش دەکەن حکومەتی وڵاتەکەیان رێگری لە پلانی حکومەتی ئیسرائیل بۆ راگواستنی تەواوی دانیشتووانی غەززە بۆ باشووری کەرتەکە و پاشان وەدەرنانیان لە کەرتی غەززە بکات. پلانەکە ناوی "پلانی رەفەحە" و پەرلەمانتارەکان دەڵێن، ئەو کارەی تەل ئەڤیڤ "پاکتاوی نەژادییە".

بەرپرسانی ئیسرائیل چەند جارێک ئەو تۆمەتەیان رەتکردووەتەوە و دەڵێن، گواستنەوەی دانیشتووان بۆ باشووری غەززە، بۆ جیاکردنەوەیانە لە چەکدارانی حەماس.

نامەی ئەو پەرلەمانتارانە لەکاتێکدایە رۆژی پێنجشەممە، ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا و کیەر ستامەر، سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا لە لەندەن کۆبوونەوە. دوای کۆبوونەوەکە سەرۆکی فەرەنسا رایگەیاند، "ئەمڕۆ، بەیەکەوە کار بۆ دانان بە دەوڵەتی فەلەستین و دەستپێشخەرییەکی سیاسی وەکو تاکە رێگەی ئاشتی دەکەین".

هەنگاوی ئەو دوو دەوڵەتە دوای ئەوە هات کە پار هەریەک لە نەرویج، ئێرلەندا و ئیسپانیا دانیان بە دەوڵەتی فەلەستیندا نا. تاوەکو ئێستا لە 193 ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان 150یان دانیان بە فەلەستیندا ناوە.

پێشمەرگە وەک قوربانییەکی هیندستانیی



پێشمەرگە وەک قوربانییەکی هیندستانیی؛
کێ لە دۆخی خراپی پێشمەرگەکانی کوردستان بەرپرسە؟ 

زیاتر لە دە ساڵە، هەواڵی هات و نەهاتی موچە، بڕین و پاشەکەوت، قرتاندن و کەمبوونەوە، ژیانی کۆمەڵگەی فەرمانبەران و موچەخۆرانی هەرێمی کوردستانی تەنیوە، بەڵام پێشمەرگە بە داخەوە قوربانی یەکەمی ئەم بەرزو نزمییەی هەواڵەکانی موچەیە. پێشمەرگە سەربەرزن، خۆشەویست و گەورەمانن، رێزیان واجبە، بەڵام بە دەست کۆمەڵگەیەکی رەق و بێرەحم و بێ بەزییەوە بە داخەوە لە هەمووان زیاتر قوربانی ئەم دۆخەن، هەر ئەوەشە ساڵانە هەواڵە ناخۆشەکانی پێشمەرگەیەک ڤیدیۆی نەبوونیی و نەدارییەکەی بڵاودەبێتەوە، و پێشمەرگەیەک کۆتایی بە ژیانی خۆی دەهێنێت، و پێشمەرگەیەک … تاد، تەزووی جەرگبڕ بە گیانی هەموومان دێنێت و واقمان وڕ دەمێنێ بە دیار ئەم جۆرە هەواڵانەوە.

 دەیان هەزار کەس لەو کوردستاندا کێشەی دواکەوتنی موچەیان هەیە و خۆی و خانەوادە و منداڵەکانیان لە قەیرانی سەختی ژیاندان، بەڵام هێشتا تروسکایی و هێشتا ئومێدیان هەیە کە هاوکارییەک بکرێن لە لایەن خەڵک و رێکخراوە خێرخوازییەکانەوە، یان هیچ نا بە پارەیەکی کەمیش بێت لە کۆمپانیایەک، شوێنێک کارێکیان پێ دەدرێت. 
بەڵام ئەمە بۆ پێشمەرگە تەواو پێچەوانەیە، بۆ پێشمەرگە دەرگایەکی داخراوە، بۆ پێشمەرگە نەفرەتە، کۆمەڵگەی بێرەحم لە جیاتی ئەوەی هاوکاری پێشمەرگە نەدار و هەژارەکان بکات، لە جیاتی ئەوەی ئەگەر لە چوارچێوەی پرۆژەی خێرخوازی و چاکەکاریشدا بێت یارمەتییان بدرێت، نازیان بکێشرێت، دەست بەسەر منداڵەکانیاندا بهێنرێت و سفروی ساردوسڕی خانەوادەکانیان گەرم بکرێتەوە، هەزاران تانە و تەشەری نامرۆڤانەیان لێ دەگرن، کە (بۆ کێی دەکەن، بۆ واز ناهێنن، ئێوە پارەێزەری ئەم حکومەتەن، ئەگەر ئێوە نەبن ئەم دۆخە چاک دەبێت، ئێوە هەمووتان بێ توانان، ئێوە خۆتان بندیواری پارتی و یەکێتن، ئێوە بێ غیرەتن … و تاد) دەیان ناو و ناتۆرەی بێ ویژدانانە، کە تەنها پێشمەرگەی کوردستان ئەوەندە ئازان بەرگەیان دەگرن، لەگەڵ ئەوەی کە قوربانییەکانی ئەم زوڵم و ستەمە نامرۆڤانەیە، ئەم دڵرەقیی و شەڕە دەروونییە رۆژ بە رۆژ زیاتر دەبن.

 جارێ هەر لێرە شتێکم نوسی، لە وڵاتانی ئاسیا و بە تایبەت هیندستان، توێژێکی کۆمەڵگە هەن کە پێیان دەوترێت توێژی "Untouchable" کە ئەو توێژ/کاستەن کە لە ئێستا زیاتر 200 ملیۆن کەس دەبن، کە لانە و شوێنی ژیانیان نیە، مافی خوێندن، بازاڕ، دادگا، هاوسەرگیری و کار و بەشداری کۆمەڵایەتی و سیاسییان نیە، توێژی دەوڵەمەند بێزیان نایەت هیچ جۆرە تێکەڵاوییەکیان بکەن و بە توێژی "دەستلێنەدراو" ناسراون کە وشەی پڕبەپێستی لە زمانی کوردیدا دەبێتە "توێژی قێزەون". خوایە پەنات پێدەگرین ئەو رۆژە نەبینین، هیچ توێژێکی کۆمەڵگەی ئێمە بە تایبەت پێشمەرگە سەربەرزەکان ئاوا سەیریان بکرێن، چونکە ئێمە لە بازارێکی شێواوداین، و ئایدۆلۆجیا، ویژدان، کلتور، و هەستی نیشتیمانیی و نەتەوەیی و حزبیی، مرۆڤ ناچار ناکەن "باش بێت، خراپە نەکات و خراپە قبوڵ نەکات، یەکسانیی ببینێت، هەوڵی دادگەری بدات،"، بەڵکو ئەوەی دەتوانێت مرۆڤ لە خراپەکاری، قۆرخکاری و تەعلیقبازیی، هێرشی بێ ڕەحم و بێ ویژدانی ڕابگرێت، سیستەمی حوکمڕانیی و دەوڵەتە، بۆیەش ئەگەر حکومەت فریا نەکەوێت کۆمەڵگەی کوردی بەرەو دابەشبوونێکی مەترسیدار دەڕوات، دابەشبوونێک کە "توێژی دەوڵەمەند" و "توێژی قێزەوەن" دروست دەکات، دابەشبوونێک داهاتوومان رەش دەکات. د. موئمین زەڵمی

ھێشتا دەرفەت ھەیە یەکێک لە ماڵانە بۆ تۆ بێت


 ئەوەی لەم دیمەنانە دەیبینیت تەنها بنیادنانی باڵەخانەیەک نییە، ئایندەی سەدان خێزانە کە چاوەڕێی ژیانێکی نوێ دەکەن، ھێشتا دەرفەت ھەیە یەکێک لە ماڵانە بۆ تۆ بێت، تەنها بینەر مەبە، ببە بە خاوەنی ماڵێکی نوێ لە میرڤانۆس تاوەرز!

بینینی ڤیدیۆی تایبەتمەند

https://web.facebook.com/KURDPLAT.NET/videos/1098929955635477

میرڤانۆس تاوەرز، ئاوەدانییەکی نوێ بۆ شار
ناونیشانی ئۆفیسی فرۆشتن: سلێمانی، شەقامی هەواری شار، نزیک پردی کۆبانی، نێو پرۆژەی سولی ڤیو..
پەیوەندیکردن: 07705345000 - 07705395000

شەڕی بەغدا لە بەغدا بکەن

عارف قوربانی
-
ئەوەى ئەمڕۆ پێى گەیشتووین و کورد بووە بە (مەهزەلە) بەدەستى بەغداوە، دەرئەنجامە. خەتاکەشى نە بە تەنیا عەقڵیەتى شۆڤێنیى عەرەبى شیعەگەراى حوکمڕانە و نە خەتاى دەوڵەتانى داگیرکەرى کوردستانە؛ بەڵکو ئەوەى بەرپرسیارى یەکەمە لەم چارەنووسە، دوو هێزە سەرەکییەکەى کوردستانن، پارتى و یەکێتی.
 
ئۆباڵەکەى پارتى و یەکێتییش هەر ئەوە نییە کە حوکمڕانێکى باش نەبوون لە هەرێمى کوردستان، هۆکارى سەرەکییش نادادپەروەری، سیاسەتى نەوتى، ئابووریی سەربەخۆ و بوونى گەندەڵیى بێشومار نییە لە داهاتى نەوت و ناوخۆ و خاڵە سنوورییەکان، چونکە دۆخى عێراق لە هەریەک لەو بوارانەدا نەک لە کوردستان باشتر نییە، سەت بەرانبەرى خراپەکارییەکانى کوردستان زیاتر نەبێت، کەمتر نییە. ئەسڵى کێشەکە ناتەبایى و ناکۆکیى ناوماڵى کوردستانە، کوردى بەم رۆژە گەیاندووە.
 
لە سەروبەندى کەوتنى سەدام و تاوەکو 10 ساڵى یەکەمى دواى پرۆسەى رووخانى بەعس، ئەوەى کورد بەدەستیهێنا لە بەغدا، پەیوەندیى بەوەوە نەبوو کە کورد هاوپەیمانى ئەمریکا بووە و ئەمریکاش حوکمى عێراقى دەکرد و پشتیوانى کورد بووبێت، هەروەها پەیوەندیى بەوەوە نەبوو بگوترێت سەرکردەکانى ئەوکاتى هێزە عێراقییەکان دید و عەقڵیەتیان جیاواز بوو لەم نەوەیەى ئێستاى بەغدا، یاخود ببەسترێتەوە بەوەى لایەنە عێراقییەکان لاواز و پەرتەوازە بوون، بۆیە کورد توانیی بەشێک لە داخوازییەکانى لە دەستوور بچەسپێنێت و لەسەر ئەرزى واقیع بەشێک لە خواستەکانى بەدیبهێنێت.
 
نەخێر هیچ کام لەوانە هۆکار نەبوون، چونکە ئەمریکاى هاوپەیمانى کورد، نەک پشتیوانى کورد نەبوو، بەڵکو بۆ بەدەستهێنانى رەزامەندیى عەرەبەکان دەیویست پێشمەرگە هەڵوەشێنێتەوە و پارێزگاری و ئاسایشى کوردستان بە عێراق بسپێرێت، ئەمریکا دژى داخوازیى کورد بوو بۆ هەڵوەشاندنەوەى تەعریب و زۆر شتى دیکەش. هەروەها سەرکردەکانى ئەوکاتى لایەنە عەرەبییەکانیش بە هەموو توانایانەوە دژى داخوازییەکانى کورد بوون و لە دید و تێڕوانینیان بۆ مافەکانى کورد، جیاوازییەکى ئەوتۆیان لەگەڵ سەدام نەبوو. نەک هەر ئەوکاتەى جڵەوى حوکمى بەغدایان کەوتە دەست، تەنانەت ئەوکاتەى ئۆپۆزیسیۆن بوون و هۆتێلەکانى سووریا و لوبنان خەندەقیان بوو، لەوێوە دژى فیدراڵى بوون.
 
ئەوەى زامن و سەنگى مەحەک بوو لەو بەدیهاتووانەى ئەوکات کە ئێستا وەکو دەستکەوت باس دەکرێت، تەنها و تەنها یەک ئامانجی و یەک هەڵوێستیى ئەوکاتەى هێزە سیاسییەکانى کوردستان و سەرکردەکانى کورد بوو. ئەگەر تائێستاش کورد بە یەکڕیزی بمابایەتەوە، ئێستا کوردستان شتێکى دیکە دەبوو.
 
ئەوەى ئێستاش کوردى لاواز و زەلیلى بەردەستى کۆمەڵێک (شروگى) بەغدا کردووە، نەبوونى ئامانجێکى هاوبەشى کوردى و پەرتەوازەیى هێز و کارەکتەرە سیاسییەکانى کورد و رۆڵى هەندێک کارەکتەرى کوردە، کە سەنگەریان لە میلـلەتەکەى خۆیان گرتووە. ئەگەر تاوەکو ماوەیەکى دیکەش بەو پەرتەوازەییەى ئێستایەوە بمێنێتەوە، ئەوەشى هێشتا لەدەستى نەداوە، ئەویش دەدۆڕێنێت.
 
ماجەرای تێکچوونى کۆدەنگى و یەکهەڵوێستیى کورد لە دەیەى یەکەمى دواى رووخانى سەدام، چیرۆکێکى درێژە. لێرەدا جگە لە چەند کارەکتەرێکى سیاسیی دەروون لاوازى کورد، هێزە عەرەبییەکان و دەوڵەتانى دراوسێ رۆڵى گەورەیان گێڕا لە دروستکردنى درز و کەلێنى زۆر لەنێو کۆدەنگیى کورد و یەکگوتارییەکەى بەرانبەر بەغدا.
 
چونکە دوو شت لەلایان روون بوو، یەکەمیان دەیانزانى لە کشانەوەى ئەمریکا و جێهێشتنى عێراق بۆ عێراقییەکان، لەو سەردەمى لەڕ و لاوازیەى ئەو کاتەى عێراق و لە ترۆپکى ناکۆکیى نێوان سوننە و شیعە، ئەم کۆدەنگى و یەکهەڵوێستییەى کورد هێزێک بە کورد دەبەخشێت بتوانێت بەهۆیەوە نەک هەر لە عێراق، تەنانەت لە بەشەکانى دیکەى کوردستانیش زۆر باڵا بکات. دووهەمیش، ئەوەیان باش دەزانى کە تەنها شتێک بتوانێت کورد لە باڵاکردن رابگرێت و دواجار بەچۆکیدا بهێنێت، تێکدانى یەکهەڵوێستییەکەیان و دروستکردنى ناکۆکى و ململانێى ناوخۆیەتى.
 
بۆ گەیشتن بەو ئامانجەى ناوماڵى کوردى تێکبدرێت، بە دڵنیاییەوە بە سەتان ملیۆن دۆلار خەرجکراوە. بە هەزاران کەس لەناو دەزگا ئەمنی و هەواڵگرییەکانى کوردستان و لەناو حکومەت، حیزب، میدیا، مەلا، عێڵ و عەشیرەتەکان کڕدراون، ئەرکى سەرەکییان تەنها و تەنها کارکردن بووە بۆ تێکدانى ناوماڵى کوردى. رەنگە ئێستا خوێنەر بە ئاسانى ئەوە پەسند نەکات، یاخود باوەڕ بەوە نەهێنێت کە ئەمە روویداوە.
 
وەکو چۆن لە سەردەمى هاتنى ئینگلیزیشدا باوەڕکردن بەوە قورس بووە بگوترایە ئینگلیز کەسانێکى زۆرى لەناو شێخ، ئاغا، مەلا، منەوەر و رۆشنبیرانى ئەو سەردەمە بە کرێ گرتووە دژى سەربەخۆیى کوردستان بن و سەنگەر لە شێخ مەحموود و شۆڕشەکەى بگرن، هانى کۆمەڵگەى کوردى بدەن کە ژێردەستەیى عەرەب باشترە لە سەربەخۆى کوردستان.
 
بەڵام ئێستا لەناو بەڵگەنامەکانى بەریتانیا هەموو ئەو راستییانە دەبینین کە بە سەتان هەزار (روپییە)ى ئەو سەردەمە لەلایەن مێجەرسۆنەوە بۆ ئەو ئامانجە خەرج کراوە. رۆژگارێک دێت راستیى ئەمەش ئاشکرا دەبێت، کە کێ و یەکى چەندیان وەرگرتووە درز لەناو ماڵى کورد دروستبکەن، تاوەکو بەهۆیەوە کورد لە عێراق و بەشە داگیرکراوەکانى دیکەى کوردستان باڵا نەکات و لەبەردەم داگیرکەرانى نیشتمانەکەیدا چۆک دابدات. دەبێت پێ لەو راستییە بنێن کە هەتا ئەندازەیەکى زۆر ئامانجەکەیان پێکاوە و لە هیچ کات و سەردەمێکدا بە ئەندازەى ئێستا ماڵى کورد شێواو نەبووە. بەو هۆیەشەوە هیچ کات بەم ئەندازەیە لەڕ و لاواز نەبووە لە بەرانبەر بەغدا.
 
لێرەدا خوانەخواستە مەبەستم لەوانە نییە کە دژى گەندەڵى و نادادیى حوکمڕانیى کوردى قسە دەکەن، ئەوانە دەڵێم کە ئەرکیان دروستکردن و قووڵکردنەوەى ناکۆکى و گەورەکردنەوەى درزى یەکڕیزیى ناو ماڵى کوردستانە. بە پێچەوانەوە، ئەوانەى عەیب و عارى حوکمڕانیى کوردى دەخەنەڕوو، ئەگەر گوێیان لێبگیرابا، دەبووە خاڵێکى بەهێز بۆ کورد کە بەغداش بەو ئاسانییە نەتوانێت زەفەرى پێبەرێت.
 
گەرچى تازە درەنگە، بەڵام هێشتا هەندێک دەرفەت ماوە ئەگەر کورد بیەوێت بمێنێتەوە. ئەویش بەوە دەکرێت، دوو هێزە سەرەکییەکەى هەرێم بەئاگا بێنەوە لەوەى کوردیان گەیاندووەتە کوێ؟ لە خۆیان بپرسن، ئەو شەڕەى پێویست بوو لە بەغدا بکرێت، ئێستا لە کوێ دەکرێت، دەستى بەغدایان گەیاندووەتە ناو هەناوى ماڵ بە ماڵى کوردستان. دەبێت پێش هەر شت، شەڕى بەغدا ببەنەوە بەغدا.
 
دەبێت پارتى و یەکێتى چەند هەنگاوێک بنێن. یەکەمیان، یان ئەوەتا بە دەستهەڵگرتن لە کۆنترۆڵکردنى سەرچاوەکانى داهات و گەڕانەوەى داهاتى نەوت و غازیی کوردستان بۆ خەزێنەى حکومەت، لانیکەم زامنى مووچەى فەرمانبەرانى هەرێمى کوردستان بکەن، یاخود بە خێرایى ئەو هۆکارانە نەهێڵن کە بەهۆیەوە بەغدا خەڵکى کوردستانى بە بارمتە گرتووە. هەرچى ئەوەى بەغدا لە ئێستادا کردوویەتى بە مەرج و دەیەوێت بەسەر کوردستاندا بیسەپێنێت، ئەگەر بە زووڵم و ستەمیشى بزانن، پێتان وایە ماف و هەقى خەڵکى کوردستانیشە و بەغدا لێتان دەسێنێت، دەبێت بە ناچارییەوە قبووڵى بکەن. ئەمڕۆ بیدەنێ تاوەکو بتوانن سبەینێ وەریبگرنەوە؛ بەڵام ئەگەر بتانەوێت خۆتان مووچە دابین نەکەن و ئەم بە بارمتە گرتنەش بەردەوام بێت، نەک هەر دەرفەتى ئەوەتان بۆ دروست نابێتەوە دواتر بتوانن وەریبگرنەوە، دڵنیابن ساڵێکى دیکە نابات، هاوشێوەى ئێستا نان و ژیانى خەڵکى کوردستان بە بارمتە دەگرێت و داواتان لێدەکات دەبێت چەکى دەستى پێشمەرگەش تەسلیم بکەن. ئەوکاتیش هەندێک کوردی ناکەس بەچە دەچنە سەر کەناڵەکانى تەلەڤیزیۆن و دەڵێن: (ئێمە کە عێراق بمانپارێزێت، چى پێویستمان بە بوونى هێزى پێشمەرگەیە. پارتى و یەکێتى بەهۆى مانەوەى چەکدارە حیزبییەکانیان، هۆکارن بەغدا مووچە نەنێرێت. ئەگەر هەرێمی کوردستان چەک تەسلیم بکات، کوردستان دەبووژێتەوە) دەیان بەیت و بالۆرەى لەم جۆرەش دەبیستین.
 
دووەم شت کە پێویستە بکرێت وەکو چۆن بەغدا لە هەموو ئاستەکاندا گوشارى خستووەتە سەر کوردستان، دەبێت تیمى پارتى و یەکێتى لە حکومەت و پەرلەمانى عێراق و سەرۆکایەتیى کۆمار، پەنا ببەنەبەر ئەنجامدانى چەند کۆنگرەیەکى رۆژنامەوانى و هەرچى کارى نادەستوورى و گەندەڵیی سەتان ملیار دۆلارى و پێشێلکاریى عێراقە، بۆ راى گشتیى ئاشکرا بکەن. بەو قسەوباسانەشەوە کە دەوترێت لە پەناى حەشدى شەعبییەوە بە داهاتى عێراق مووچەى حیزبوڵڵاى لوبنان، حەماس و حووسییەکانى یەمەن دەدرێت، لە کاتێکدا بەشێک لە شارەکانى عێراق ئاوى خاوێنى خواردنەوەیان دەستناکەوێت. هەروەها دەبێت ئازایانە بۆ راى گشتیى جیهان ئاشکراى بکەن بە درێژایى دوو دەیەى رابردوو بە بەهاى سەتان ملیار دۆلار نەوتى قاچاخى ئێران بەناوى نەوتى عێراقەوە گەیێندراوەتە بازاڕەکانى جیهان و، بەناوى نەوتى عێراقەوە فرۆشراوە.
 
بۆ دواتریش دەبێت پارتى و یەکێتى هاوشێوەى رێککەوتنى ستراتیژیى پێشووترى نێوانیان، رێککەوتنێکى دیکە واژۆ بکەن بۆ دیاریکردنى ئامانجى هاوبەش، وەکو قانع دەفەرموێت (برابن غایەتان یەک بێ، برایى غایە یەکبوونە). ئێستا پارتى و یەکێتیى غایەیان یەک نییە، دەبێت ئەم دوو هێزە سەرەکییە غایەیان بکەنە یەک. پەلە بکەن لە بەگەڕخستنەوەى پەرلەمان و پێکهێنانى حکومەتێک کە ئەرکى سەرەکیى چاکسازى و نەهێشتنى کون و کەلەبەرەکانى گەندەڵى بێت.
 
سێهەم هەنگاو کە پێویستە بگیرێتەبەر، ئەوەیە هەرێمى کوردستان میکانیزمێک بدۆزێتەوە هەموو ئەوانەى دەبنە نوێنەر لە بەغدا، چى ئەوانەى بە هەڵبژاردن دەڕۆن و ئەوانەشى لە پشک و پۆستەکان نوێنەرایەتیى کورد دەکەن، هەمیشە ئەوەیان لەبەرچاو بێت کە ئەوان نوێنەرایەتیى پرسی کورد دەکەن لە عێراق. بۆئەوەى شیاوێتیى ئەو ئەرکەیان هەبێت، دەبێت بە فیلتەرى پەرلەمانى کوردستان یاخود بە فیلتەرى دەزگایەکى نیشتمانیدا تێپەڕن، کە پەرلەمان بۆ ئەو مەبەستە دروستى بکات. نابێت چیدی رێگە بدرێت کەسانێک وەکو نوێنەرى کورد بچنە بەغدا و لەوێوە سەنگەر لە خەڵکى کوردستان بگرن. ئەمە تەنها لەناو کورددا روویداوە کەسانێک بە نوێنەرایەتیى میلـلەتێکى چەوساوە و خاک داگیرکراو بە وەفد و نوێنەرایەتى بچن بۆ داخوازیى میلـلەتەکەیان، بەڵام لەوێ پشت بکەنە داخوازییەکانى گەلەکەیان و ببنە ئامرازى دەستى دەوڵەتى نەتەوەى داگیرکەر دژ بە خواست و بەرژەوەندیى میلـلەتەکەیان؛ بۆئەوەى کۆتایى بەم دیاردەیەى ناو کوردى باشوور بهێندرێت، پێویستە دەزگایەکى نیشتمانیى متمانە بدات بەو کەسانەى شیاوێتى و شەرەفى ئەو نوێنەرایەتییەیان هەیە.
 
میساقێک لەنێوان هەموو ئەو هێزە سیاسییانەى کوردستان ئیمزا بکرێت، کێشە و ناکۆکیى ناوخۆ لە هەرێمی کوردستان تێکەڵ بە ئەرک و بەرپرسیارێتیى نوێنەرایەتیکردنى کورد نەکرێت لە بەغدا. هەرچى ناکۆکى و کێشەیەک هەیە لە ناوخۆ با لە هەرێمی کوردستان بێت و نەیگوێزنەوە بۆ بەغدا. هەوڵبدرێت لە بەغدا کوتلەى کوردى ببن بە یەک فراکسیۆن و شەڕى راستەقینەى داخوازییەکانى کورد بکەن.
 
کورد بەشى ئەوە پۆست و پێگەى لە بەغدا هەیە بتوانێت ناکۆکیى سەت ساڵەى نێوان کورد و عێراق بباتەوە بۆ بەغدا. ئەگەر ئەوە نەکەن، دەبێت خەڵکى کوردستان دڵنیا بێت لە لایەک بەو لێشاوى عەرەبەى رەوانەى ناو کوردستانى دەکەن و لە لایەکى دیکەشەوە بەو سیاسەتانەى لە بەغداوە بەرانبەر هەرێمى کوردستان دەیگرنەبەر، چەند ساڵێکى دیکە وەکو ناویش شتێک نامێنێت بەناوى کوردستان. بە پاساوى جۆراوجۆر دەبێت بە شیمالى عێراق.

بەریتانیا لەسەر دیپۆرتکردنەوەی کۆچبەری نایاسایی لەگەڵ فەرەنسا رێککەوت



دوای ساڵانێک لە ناکۆکی و دانوستاندنی سەخت، حکومەتی بەریتانیا و فەرەنسا گەیشتنە رێککەوتنێکی نوێ سەبارەت بە چارەنووسی ئەو کۆچبەرانەی بە بەلەمی بچووک لەڕێگەی نۆکەندی ئینگلیزەوە خۆیان دەگەیێننە بەریتانیا، کە ئامانج لێی کەمکردنەوەی پەڕینەوەی نایاساییە.

بەپێی رێککەوتنە نوێیەکە، فەرەنسا رەزامەندیی نیشانداوە ئەو کۆچبەرانە وەربگرێتەوە کە لە خاکەکەیەوە بە شێوەی نایاسایی دەپەڕنەوە و دەگەنە کەناراوەکانی بەریتانیا.

بەڵام پاریس مەرجێکی سەرەکیی هەیە، ئەویش ئەوەیە لە بەرامبەر وەرگرتنەوەی هەر کۆچبەرێک کە لەلایەن بەریتانیاوە دیپۆرت دەکرێتەوە، دەبێت لەندەن کۆچبەرێکی دیکە لە فەرەنساوە بە شێوەیەکی یاسایی وەربگرێت. ئەم میکانیزمە بە شێوەی "یەک بە یەک" جێبەجێ دەکرێت، بە مەرجێک ئەو کەسەی بە یاسایی دەبرێتە بەریتانیا، کەسێکی نزیکی لەو وڵاتە مافی مانەوەی هەبێت و پێویستی بە چوونە لای خێزانەکەی بێت.

لای خۆیەوە کەیر ستارمەر، سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا لە چەند کاژێری رابردوودا وردەکاریی زیاتری پلانەکەی خستەڕوو و رایگەیاند، "لەمەودوا هەر کۆچبەرێک بە بەلەم بگاتە بەریتانیا، دەستگیر دەکرێت، دادگایی دەکرێت و لە ماوەیەکی کەمدا دیپۆرت دەکرێتەوە."

سەبارەت بەو کۆچبەرانەش کە بڕیارە بە شێوەی یاسایی لە فەرەنساوە وەربگیرێن، سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا مەرجێکی دیکەی راگەیاند و گوتی، "پێویستە ئەو کەسانە هەرگیز هەوڵی هاتنیان بۆ بەریتانیا بە شێوەی نایاسایی نەدابێت،" واتە پێشتر لەسەر سنوور دەستگیر نەکرابن و نەگەڕێندرابنەوە بۆ فەرەنسا.

کەمتر لە 24 کاژێر دوای راگەیاندنی رێککەوتنێکی نوێ لەنێوان فەرەنسا و بەریتانیا سەبارەت بە پرسی کۆچبەران، کاردانەوە و دەنگی ناکۆک لەسەر ئاستی ناوخۆیی بەریتانیا و وڵاتانی یەکێتیی ئەورووپا بەرزبوویەوە. رێککەوتنەکە ئامانج لێی کەمکردنەوەی ژمارەی ئەو کۆچبەرانە کە بە بەلەمی بچووک لە فەرەنساوە دەپەڕنەوە بۆ بەریتانیا و، بووەتە جێگەی مشتومڕی سیاسی و یاسایی.

نەبەز بازیانی، رۆژنامەڤان و شارەزا لە سیاسەتی کۆچبەریی بەریتانیا لەو بارەیەوە میوانی دیاسپۆرا بوو، تیشکی خستەسەر وردەکاری و لێکەوتەکانی رێککەوتنەکە و رایگەیاند، رێککەوتنەکە دوای سەردانە کاریگەرەکەی ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا بۆ بەریتانیا دێت، کە یەکەم سەردانی سەرۆکێکی یەکێتیی ئەورووپا بوو بۆ ئەو وڵاتە لەدوای برێگزیت.

نەبەز بازیانی روونیکردەوە، لەسەر ئاستی ناوخۆی بەریتانیا، ئۆپۆزیسیۆن رەخنەی تووند لە حکومەت دەگرێت و پێیوایە ئەم پرۆژەیە ناتوانێت کۆتایی بە دیاردەی پەڕینەوەی کۆچبەران بە بەلەم بهێنێت، بەپێی ئامارەکان تەنیا ئەم ساڵ نزیکەی 20 هەزار کۆچبەر بە بەلەمی بچووک لە فەرەنساوە لە رێگەی نۆکەندی ئینگلیزەوە گەیشتوونەتە بەریتانیا، ئەمەش بەراورد بە ساڵی رابردوو بە رێژەی 48% زیادیکردووە، هەروەها ئاماژە بەوە دەکات کە بەریتانیا لە هەر 17 کۆچبەر تەنیا یەکێکیان دیپۆرت دەکاتەوە.

هاوکات بازیانی ئاماژەی بەوە کرد، لەسەر ئاستی یەکێتیی ئەورووپا، بەتایبەتی 5 وڵاتی دەروازەی سنووریی یەکێتییەکە، نیگەرانیی خۆیان لە رێککەوتنەکە دەربڕیوە. دەڵێت، "ئەوان ترسیان لەوە هەیە کە ئەو کۆچبەرانەی بەریتانیا دەيانگەڕێنێتەوە بۆ فەرەنسا، لە کۆتاییدا رەوانەی وڵاتانی یەکەم دەکرێنەوە ئەمەش بە پێشێلکاریی یاساکانی کۆچبەریی یەکێتیی ئەورووپای دەزانن."

بازیانی گوتیشی، "بڕیارە هەفتەی داهاتوو پڕۆژەکە بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە و وەک هەنگاوی یەکەم، 50 کۆچبەر بە شێوەی تێست بگەڕێندرێنەوە، ئەگەر هەنگاوەکە سەرکەوتوو بوو، ژمارەکە لە ساڵی داهاتوودا زیاتر دەکرێت". دەشڵێت، "بەپێی زانیارییەکان گەڕاندنەوەکە لە سەرەتادا ئەو کەسانە دەگرێتەوە کە لە کەمپەکاندان، بەڵام ئەگەری هەیە لە داهاتوودا فراوانتر بکرێت."

پرسی کۆچبەری یەکێکە لە کێشە هەرە گەورەکانی بەریتانیا و کاریگەریی راستەوخۆی لەسەر هەڵبژاردنەکان و تەنانەت گۆڕینی حکومەتیش هەیە، هەندێک لایەنی سیاسی بەریتانیا پێیانوایە ئەم رێککەوتنە بە تەنیا ناتوانێت کێشەکە چارەسەر بکات و داوای گەڕانەوە بۆ پڕۆژەی ناردنی پەنابەران بۆ رواندا دەکەن، چونکە پێیان وایە ئەو پڕۆژەیە کاریگەریی زیاتری لەسەر بێهیواکردنی کۆچبەران هەبوو.

adv/https://www.facebook.com/QaiwanGroup|https://i.postimg.cc/Nfy5msCp/Kurd-Plate-Qg-12-4.gif