KURDPLAT

گوتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق دەڵێت، حکومەت رژدە لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوتی کوردستان لە رێگەی بەندەری جەیهانی تورکیاوە و هەموو هەوڵێکیش دەدات بۆ چارەسەرکردنی کێشە یاسایی، تەکنیکی و داراییەکانی تایبەت بەو گرێبەستانەی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییەکان کردوونی. دەشڵێت، "حکومەتی عێراق رژدە لەسەر رێکخستنی پڕۆسەکە بە شێوە یاساییە دروستەکەی، بۆئەوەی لە هەناردەکردنەوەی نەوت لە رێگەی بەندەری جەیهانەوە پەلە بکرێت."

عاسم جیهاد، گوتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق لەبارەی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی بەندەری جەیهانەوە بە میدیای فەرمیی عێراقی راگەیاند، "حکومەتی عێراق رژدە لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوت لە رێگەی بەندەری جەیهانی تورکیاوە و هەوڵی جیدی دەدات بۆ چارەسەرکردنی کێشە یاسایی، تەکنیکی و داراییەکانی تایبەت بە بابەتی ئەو گرێبەستانەی لەلایەن هەرێمی کوردستانەوە لەگەڵ کۆمپانیا جیهانییەکان کراون، چونکە ئەو گرێبەستانە جیاوازن لەو گرێبەستانەی حکومەتی عێراق یان وەزارەتی نەوت دەیانکات؛ بەو پێیە پێویستە شێوازی یاسایی ئەو گرێبەستانە بگۆڕدرێت و لەگەڵ ئەو گرێبەستانەی وەزارەتی نەوت دەیانکات بگونجێن."

عاسم جیهاد گوتیشی، "چارەسەرکردنی ئەو کێشانە پێویستە لەگەڵ یاسا و رێنوێنییەکان بگونجێت بۆئەوەی پەلە لە هەناردەکردنەوەی نەوت بکرێت، چونکە لە هەناردەکردنەکەدا بەپێی یاسای بودجە شایستەی دارایی لایەنەکانی تێدایە."

گوتەبێژەکەی وەزارەتی نەوتی عێراق گوتیشی، "حکومەتی عێراق رژدە لەسەر ئەوەی ئەو پڕۆسەیە بە شێوەیەکی یاسایی و دروست رێکبخات لەپێناو پەلەکردن لە هەناردەکردنەوەی نەوتی عێراق لە رێگەی بەندەری جەیهانی تورکیاوە."

لە 25ی ئادارەوە و بە کاریگەریی بڕیاری دەستەی نێوبژیوانیی پاریس، هەناردەکردنی نەوتی کوردستان راگیراوە. بەپێی رەشنووسی بودجەی عێراق، دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 400 هەزار بەرمیل نەوت هەناردە بکات یان بداتە وەزارەتی نەوتی عێراق، بەو پێیە زیانەکانی راگرتنی هەناردەی نەوتی کوردستان دەگاتە هەشت ملیار دۆلار.

عاسم جیهاد گوتیشی، "عێراق لە ماوەی چەند مانگی رابردوودا مانگانە لەنێوان 7 بۆ 9 ملیار دۆلار داهاتی هەبووە کە زۆرترین بووە و رۆژانە بڕی 3 ملیۆن و 200 بۆ 3 ملیۆن و 400 هەزار بەرمیل هەناردەی هەبووە؛ ئەو داهاتە زۆرەش بەهۆی سەقامگیریی بازاڕەکانەوە بووە. ئەو داهاتە زۆرە بەهۆی هاوئاهەنگی لەگەڵ کۆمەڵەی ئۆپێک پڵەسەوە بەدەستهاتووە و ئەو هاوئاهەنگییە بەردەوام دەبێت."

منداڵان لە ساڵی یەکەمی تەمەنیانەوە بە خێراییەکی سەرسوڕهێنەر فێری زمان دەبن، بەڵام لە رابردوودا بۆ زانایان روون نەبووە کە ئایا ئەگەر کۆرپەکان لەنێو سکی دایکیان گوێیان لە قسەکردن بێت، ئەوا پێش ئەوەی لەدایکبن مێشکیان خۆی بۆ فێربوونی زمان ئامادە دەکات یان نا. ئێستا لێکۆڵینەوەیەک کە لە گۆڤاری ساینس ئەدڤانسز بڵاوکراوەتەوە، گەیشتووەتە ئەو ئەنجامەی کە کۆرپە لەنێو سکی دایکیدا زیاتر گوێی لە کام زمان بێت، زووتر فێری ئەو زمانە دەبێت.

لێکۆڵینەوەکە ئاماژە بەوە دەکات، مێشکی کۆرپەی مرۆڤ هەر لە قۆناخی نێو منداڵدانەوە خۆی لەگەڵ ئەو زمانەدا دەگونجێنێت کە رووبەڕووی دەکرێتەوە. زانایانی ئامادەکاری لێکۆڵینەوەکە دەڵێن، "ئەم ئەنجامانە بڕواپێکراوترین بەڵگەمان پێ نیشاندەدەن کە ئەزموونی زمان شێوازی کارکردنی مێشکی ساوایان تەنانەت پێش لەدایکبوونیشیان دیاری دەکات".

ئەگەرچی زۆربەی منداڵانی ساوا توانای ئەوەیان هەیە لە رۆژانی یەکەمەوە فێری هەر زمانێک بن، ئەم لێکۆلێنەوەیە دەڵێت، مێشكیان خۆی بۆ فێربوونی زمانی دایک بە تایبەت ئامادە دەکات.

لە کاتێکدا کە ساڵی یەکەم قۆناخی سەرەکیی فێربوونی زمانە، لێکۆڵینەوەکە دەڵێت، قۆناخی پێش لەدایکبوونیش دەکرێت کاریگەری هەبێت و بناخەی پێشوەخت بۆ تێگەیشتن و قسەکردن دروستبکات.

لەنێوان 5 تا 7 مانگی دووگیانیدا، کۆرپە دەتوانێت گوێی لە دەنگەکانی دەرەوەی سکی دایکی بێت. بۆیە لە رۆژانی سەرەتای لەدایکبوونیان، ساوایان زیاتر حەز بە دەنگی دایکیان دەکەن و پێی ژیر دەبنەوە. ساوایان هەروەها دەتوانن ئەو دەنگ و ئاوازانەش بناسنەوە کە پێش لەدایکبوونیان لە سکی دایکدا بیستوویانن، بۆیە ئەگەر پێش ئەوەی لەدایکبن گوێیان لە میوزیک بێت، توانایان بەهێزتردەبێت لە کارلێککردن لەگەڵ میوزیک و فێربوونی میوزیکدا، بەڵام ئەوەی تاوەکو ئێستا روون نەبووە، ئەوە بووە کە ئایا زمانیش بە هەمان شێوەیە یان نا.

ئێستا بێنێدیتا ماریانی، خوێندکاری دکتۆرا لە سەنتەری دەمارزانیی زانکۆی پادۆڤای ئیتاڵی، لەگەڵ هاوکارەکانی گەیشتوونەتە ئەو ئەنجامەی کە ئەو کۆرپەیانەی زۆر رووبەڕووی زمانی دایکیان دەبنەوە، مێشکیان شەپۆلی وا دەردەکات کە دەتوانرێت بگوترێت پەیوەندییان بە فێربوونی درێژخایەنی زمان و قسەکردنەوە هەیە.

پێوانەکردنی شەپۆلی مێشکی منداڵان

لێکۆڵینڤانەکان 33 ژنی فەرەنسی-زمانی دووگیانیان لە نەخۆشخانەی منداڵبوونی Robert Debré لە پاریس خستووەتە ژێر لێکۆڵینەوە؛ لەوێ تەکنیکێکیان بەکارهێناوە کە پێی دەگوترێت ئێنسێفالۆگرافی بۆ چاودێریکردنی شەپۆلی مێشکی کۆرپەکانیان، هەر لە تەمەنی یەک تا پێنج رۆژی دوای لەدایکبوونەوە.

ژودی گێرڤا، نووسەری هاوبەشی لێکۆڵینەوەکە دەڵێت، "لە پێگەیشتوواندا، ئێمە دەزانین کە زنجیرەیەک لەرەلەری دەمار یان مێشک رۆڵیان هەیە لە تێگەیشتن لە زمان و قسە. شەپۆلەکان بە پێی ریتمی بەشە جیاجیاکانی ئاخاوتن، وەک بڕگە یان دەنگی جیاجیا، لەرەلەرەکانیان دەگۆڕێت".

لەم لێکۆڵینەوەیە و ئەوانی پێشتردا، لێکۆڵینڤانەکان تەکنیکی ئێنسێفالۆگرافییان بەکارهێناوە بۆ ئەوەی چاودێری مێشک بکەن و بزانن کە ئایا پێکهاتەی مێشك بەو شێوەیەی لە پێگەیشتوواندا هەیە، تا رادەیەک لە منداڵانی ساواشدا هەیە یان نا. ئەگەر هەبێت، ئایا ئەو ریتمانەی کە مێشکیان بەرهەمی دێنن، هاوشێوەی ریتمی ئەو زمانەیە کە لە سکی دایکیاندا گوێیان لێ بووە یان نا.

بۆ ئەو مەبەستە، کاتێک کە منداڵە ساواکان خەوتوون، لێکۆڵینڤانەکان چیرۆکێکی منداڵانیان یەک لە دوای یەک بە سێ زمانی فەرەنسی، ئیسپانی و ئینگلیزی پێکردووە. چیرۆکەکە بە هەر یەک لەو زمانانە بە سێ خولەکی بێدەنگی کۆتایی هاتووە و لەو سێ خولەکەدا، شەپۆلی مێشکی منداڵەکانیان تۆمارکردووە. لەو پێناوەدا، کڵاوێک کە هەستەوەری وەرگری شەپۆلەکانی پێوەبووە، لەسەری هەر منداڵێک نراوە. هەر کڵاوێک 10 هەستەوەری پێوە بووە.

ئەو هەستەوەرانە پێوانەی چالاکیی ئاماژە و لەرەلەری ئەلیکترۆنیی مێشكیان کردووە. لەو رێگەیەوە، لێکۆڵینڤانەکان توانیویانە بزانن کە ئایا بە بیستنی ئەو زمانە جیاجیایانە، مێشکی منداڵەکان چ جۆرە شەپۆلێک دەردەکات، کە هەر یەک لەو شەپۆلانە پەیوەندی بە دروستبوونی بەشێکی دیاریکراوی ئاخاوتنەوە هەیە، بۆ نموونە، لەرەلەری سێتا (4 بۆ 8 هێرتز) ئەو کاتە دروست دەبێت کە گوێمان لە بڕگەکان دەبێت، یان لەرەلەری گاما (30 بۆ 60 هێرتز) لە کاتی بیستنی فۆنیمەکان دروست دەبێت.

دوای کۆکردنەوەی ئەو شەپۆلانە، لێکۆڵینڤانەکان هەستاون بە شیکردنەوەیان لە رێگەی پێوانەکردنی "توانای شەپۆلەکان بۆ لەبیرمانەوە"، لە ئەنجامدا بۆیان دەرکەوتووە، ئەو گۆڕانکارییانەی کە پێش لەدایکبوون بەهۆی بیستنی ئاخاوتنەوە لە مێشکیاندا دروستبووە، لە دوای لەدایکبوونیشیاندا ماون. ماریانی دەڵێت، "ئەم پێوانەکردنە، بەڵگەی فێربوونی زمانی نیشاندا".

تەندروستیی کەرتی غەززە دەڵێت، ژمارەی گیانلەدەستدان بەهۆی بۆردوومان و تۆپبارانەکانی ئیسرائیل لەو ناوچەیەی فەلەستین گەیشتووەتە 15 هەزار و 503 کەس و 41 هەزار کەسیش برینداربوون. سوپای ئیسرائیلیش دەڵێت، لە دەستپێکی جەنگەکەوە 398 سەربازی کوژاون.

رۆژی یەکشەممە، 3-12-2023، تەندروستیی کەرتی غەززە بڵاویکردەوە، لە ئەنجامی بۆردوومان و تۆپبارانەکانی ئیسرائیل ژمارەی گیانلەدەستدان لەو ناوچەیەی فەلەستین گەیشتووەتە 15 هەزار و 503 کەس؛ ئاماژەی بەوەشکردووە کە ژمارەی بریندارانی ئەو جەنگە 41 هەزار کەسی تێپەڕاندووە.

نووسینگەی راگەیاندنی حکومەتی غەززە دەڵێت، 6 هەزار و 150 منداڵ و زیاتر لە 4000 ژن لەنێو کوژراوەکاندان.

تەندروستیی غەززە ئاماژەی بەوەشکردووە، لە دەستپێکی جەنگەکەوە 198 کارمەندی تەندروستیی فەلەستینی، 112 کارمەندی نەتەوە یەکگرتووەکان، 73 میدیاکار و 15 کارمەندی بەرگریی شارستانی کوژراون.

بزووتنەوەی حەماسیش ئاماژە بەوە دەکات کە لە زۆربەی بەرەکانی جەنگەوە رووبەڕووی سوپای ئیسرائیل بوونەتەوە.

کەتائیبی قەسام، باڵی چەکداریی حەماس ئەمڕۆ یەکشەممە لە رێگەی تەلەگرامەوە بڵاویکردەوە، لە شوێنێک کە 60 سەربازی ئیسرائیلی تێیدا کۆببوونەوە، بۆمبێکی تەقاندەوە و لە ئەنجامدا "ژمارەیەکی زۆریان"ی لێ کوشتن.

سوپای ئیسرائیل دەڵێت، لە 7ی تشرینی یەکەمەوە 398 سەربازی لەم جەنگەدا کوژراون.

بەرپرسێکى کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق دەڵێت، داواى 60 ملیار دیناریان کردووە وەکو خەرجیى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان، بەڵام پارەکە خەرج نەکراوە و ئەوەش کێشەى بۆ رێوشوێنەکانیان و خشتەى کارکردنیان دروستکردووە.

داوود سەلمان، بەرپرسی رێوشوێنەکانى کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق بۆ هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان رۆژی دووشەممە 04-12-2023 راگەیاند، وەزارەتى دارایی عێراق بودجەى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستانى خەرج نەکردووە، ئەوەش کێشەى بۆ پلان و خشتەى کارى کۆمیسیۆن دروستکردووە.

بڕیارە لە 25ى شوباتی 2024 هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان بکرێت، کە کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق سەرپەرشتیى دەکات.

بەگوێرەى هەموارى یاساى کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق کە لە 22ى تشرینى دووەمى 2023 لە پەرلەمانى عێراق پەسند کرا، لەگەڵ درێژکردنەوەى تەمەنى کارکردنى ئەندامانى ئەنجوومەنى کۆمیسیۆن، حکومەتى عێراق پابەندکرا بەوەى خەرجى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان بگرێتە ئەستۆ.

داوود سەلمان گوتى، "کۆمیسیۆن پارەى خەمڵێندراوى بۆ هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان ئاڕاستەى ئەنجوومەنی وەزیرانى عێراق کردووە، کە دەگاتە 60 ملیار دینار و خەرجکردنى ئەو پارەیە گرنگە بۆ بەڕێوەچوونى رێوشوێنەکانى کۆمیسیۆن. بەبێ خەرجکردنی ئەو پارەیە ناتوانرێت گرێبەستى کارکردن لەگەڵ کۆمپانیاکان بکەین."

بەگوێرەى ئەو زانیاریەکان لە کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى ھەڵبژاردنەکانى عێراقەوە دەستى کەوتوون، یەکێک لە هۆکارەکانى خەرجنەکردنى بودجەى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان ئەوەیە، حکومەتى عێراق چاوەڕێى ئەنجامى ئەو سکاڵایە دەکات کە لە دادگەى باڵاى فیدراڵییە دژى چەند مادەیەکى یاسای هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان، تاوەکو دەست بە خەرجکردنى بودجەى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان بکات.

3ى کانوونى یەکەمى 2023 دادگەی باڵای فیدراڵیی عێراق دانیشتنێکى دیکەی لەبارەى ئەو سکاڵایە کرد کە لەسەر پێنج مادەی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراون. دادگە بڕیاریدا دانیشتنەکە بۆ رۆژی 27ی ئەم مانگە دوابخات.

فارس نەورۆڵی 

-

یەکێک لە چالاکیە جوانەکان کە لە هەرێمی کوردستان بەڕێوە دەچێت پێشانگای نێودەوڵەتی کتێبە لە هەولێرو سلێمانی، ئەگەر چی ساڵانە لەلایەن ڕۆشنبیرانەوە ڕەخنەی لێ دەگیرێت ڕەخنەش بەشێکە لە جوانیەکانی پێشانگا و ڕەخنەگران لە قوڵایی دڵسۆزی و خەمی مەعریفی ئەم وڵاتەیە، بۆبەرەوپێشچوونی پێشانگاکەیە ساڵانە ڕەخنە دوبارە دەبێتە لەسەر ناونیشانی کتێب و بوونی ناوەندە چاپەمەنیەکانی دەرەوەی کوردستان، گوایە کتێبی مەزهەبی و ئیسلامی زاڵە بەسەر پێشانگەدا.

ناوەندە فیکری و مەدەنیەکانی دەرەوەی هەرێم بوونیان نیە یاخود کەمە، لە ڕاسستیدا یەکێک لە هۆکارەکانی نەهاتی ئەو ناوەندانەی چاپ پەیوەندی بە خستنەڕوو خواستەوە هەیە، خواست لەسەر کتێبە ئاینی و مەزهەبیەکان زیاتر ە ئەمەش کارێکی زۆر ئاساییە. سەردەمانێک بوو ئەوەی زۆر سەرقاڵی خوێندنەوە بوو شوعییەکان بوون، ئێستا کەسانی ئاینی و مەزهەبی زیاتر دەخوێننەوە، لێرەدا دەبێ حزبی کوردی ناسیۆنالیست و دیموکرات و چەپەکان ڕەخنە لەخۆیان بگرن کە خوێندنەوەیان نەکردووە بە کلتورو بەخوو لەناو کادرەکانیاندا لەبری خوێندنەوەو خۆپێگەیاندن سەرقاڵی ڕاپۆرت نوسینن لە یەکتری و شکاندنی یەکتر، بۆیە ئەو دیمەنەی کۆتا ڕۆژ پێشانگاکە ئەوەمان پێ دەڵێ گۆڕەپانی ئەم مۆدێلەی حزبایەتی حیزبی کوردی هەتا دێ بچوک دەکاتەوە ئەگەر بەبیر کردنەوەیەکی ڕەخنە گرانە دۆخی خۆیان نەخوێننەوە.

لە هەمانکاتدا پێویستە ئەوەش بڵێین ناوەندەکانی چاپەمەنی کوردی بەشی ئەوە کتێبی بەرهەم هێنابوو، کە بەشێکی خواستی خوێنەری جیاجیا تێربکات، ئەوە نەبوونی خوێنەری جۆری کتێبەکانە پێناسەی پێشانگاکە دەکات نەک پێشانگاکە، بەندە یەکەم ڕۆژی کردنەوەی پێشانگای کتێب لەوێ بووم و کۆتا ڕۆژیش سەردانم کردەوە، ڕاستە وەک ساڵی پار قەرەباڵغ نەبوو ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی مووچەو دۆخی دارایی خەڵک بەو هیوای ڕەخنەکان لەپێشانگای کتێب ببنە بنەما بۆ ساڵێکی دیکەو دەوڵەمەندکردنی پێشانگا بەناونیشانی نوێی کتێب بۆ خزمەتی کۆمەڵگەی کوردستان حکومەت وحیزبەکانیش کتێب بکەنە خەمی خۆیان .

بەپێی نوێترین راپۆرتی نەتەوە یەکگرتووەکان، ئێستا 114 ملیۆن کەس لە سەرانسەری جیهاندا ئاوارەن؛ تەنیا لە ماوەی سێ مانگی ئەمساڵدا چوار ملیۆن کەس ئاوارە بوون.

رۆژی چوارشەممە 25-10-2023 ئاژانسی کاروباری پەنابەران لە نەتەوە یەکگرتووەکان، ناسراو بە (UNHCR) بڵاویکردەوە کە 114 ملیۆن ئاوارە لە هەموو جیهاندا هەن.

ئاژانسەکە دەڵێت، "تاوەکو نیوەی یەکەمی ساڵی 2023 شەڕی ئۆکراینا؛ گرژییەکانی سوودان، کۆنگۆ و میانمار؛ وشکەساڵی، لافاو و نەبوونی ئاسایش لە سۆماڵ و قەیرانە مرۆییەکانی ئەفغانستان، باوترین هۆکارەکانی ئاوارەبوون بوون."

فیلیپۆ گراندی، کۆمیسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران گوتی، "ئێستا هەموو جیهان تیشکی خستووەتە سەر کارەساتە مرۆییەکەی غەززە، بەڵام لە هەموو جیهاندا گرژی و ئاڵۆزییەکان لە پەرەسەندندان و خەڵکی بێتاوان دەبنە قوربانی."

گراندی گوتیشی، "بێتوانایی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە چارەسەرکردنی ململانێکان یان رێگری لە کێشە نوێیەکان، ئاوارەبوون و نەهامەتی دەباتە پێشەوە. پێویستە سەرنجیان بخەینە سەر، پێکەوە کاربکەین بۆ کۆتاییهێنان بە ململانێکان بۆ ئەوەی پەنابەران و ئاوارەکانی دیکە بگەڕێنەوە ماڵ و حاڵی خۆیان و ژیانیان دەستپێبکەنەوە."

بەپێی راپۆرتەکە تاوەکو مانگی 6ی 2023 لانیکەم 110 ملیۆن کەس ئاوارە بوونە، نیوەی ئەوانەش نەیانتوانیوە سنووری وڵاتەکەیان ببڕن. تەنیا لە سێ مانگ، لە حوزەیران تاوەکو ئەیلوولی 2023 زیاتر لە 4 ملیۆن لەو ژمارەیە زیادی کردووە. ژمارەی ئەوانەی لە غەززە ئاوارە بوون نزیکەی یەک ملیۆن کەسە، بەڵام چونکە ئەو راپۆرتە تاوەکو مانگی ئەیلوولە، ئەو ژمارەیە بۆ 114 ملیۆنەکە زیاد نەکراوە.

گراندی لە بەشێکی دیکەی قسەکانی گوتی: "کە سەیری غەززە و کێشەکانی سوودان دەکەین، هەست دەکەین کە ئاشتی و سەقامگیریی لێمان دوورن. ئێمە نابێت خۆبەدەستەوە بدەین، پێویستە لەگەڵ هەموو هاوبەشەکانمان کاربکەین بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێک بۆ پەنابەران و خەڵکی ئاوارە."

لە راپۆرتەکە هاتووە، کە ئەو وڵاتانەی هەژار و مامناوەندن، رێژەی ٪75 لەو ژمارەیە پێکدەهێنن. هەروەها تەنیا لە شەش مانگی یەکەمی 2022 لانیکەم ملیۆنێک و 600 هەزار کەس داوای مافی پەنابەرێتییان کردووە، تائێستا ئەو ژمارە زۆرە لە هیچ ساڵێک تۆمار نەکراوە. جگە لەوە، تەنیا 404 هەزار کەس لە ساڵی 2022 گەڕاونەتەوە وڵاتی خۆیان.

نەتەوە یەکگرتووەکان هەموو چوار ساڵ جارێک "کۆڕبەندی جیهانیی پەنابەران" لە جنێڤی سویسرا رێکدەخات، کە گەورەترین کۆڕبەندی نێودەوڵەتییە بۆ پەنابەران لە سەرانسەری جیهاندا، تێیدا حکومەتی وڵاتان، پەنابەران، دەسەڵاتە ناوخۆییەکان، رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان، کۆمەڵگەی مەدەنی و کەرتی تایبەت بەشداری دەکەن. ئەمساڵ، دووەم وەشانی ئەو کۆڕبەندە لە 13 بۆ 15ی مانگی 12 بەڕێوەدەچێت و ئەو راپۆرتە لەوێ دەخرێتەڕوو. کۆڕبەندی جیهانیی پەنابەران لەلایەن حکومەتی سویسرا و رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بەڕێوەدەچێت.

بۆ ئەمساڵ شەش وڵات بانگهێشتکراون، لەوانەش: کۆڵۆمبیا، فەرەنسا، ژاپۆن، ئوردن، نەیجەر و ئۆگەندا.