ئاژانسی هەواڵی مێهر، بەشی نێودەوڵەتی- حەلیمە مەڵایی:
عوسمان گوڵپی، کارناسی پرسە سیاسییەکانی عێراق پێیوایە ؛ "ناڕازی بوونی هەر هێزێک چ ناو شنگال بێت و چ دەرەوەی شنگال کێشە بۆ ڕێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەهێنێتە ئاراوە."
ئاژانسی هەواڵی مێهر، بەشی نێودەوڵەتی- حەلیمە مەڵایی: ڕۆژی هەینی 9ی تشرینی یەکەم، هەردوو حکوومەتی عێراق و هەرێمی کوردستان رێککەوتن بۆ ئاسایی کردنەوەی دۆخی شنگال لە ڕووی ئەمنی، ئیداریی و گەڕانەوەی ئاوارەکان.
بەپێی رێککەوتنەکە ئیدارەیەکی نوێ بۆ قەزاکە دادەنرێت، دۆسیەی ئەمنی ناو شار دەدرێتە دەست پۆلیسی ناوخۆیی و هێزە چەکدارەکانیش بەدوری 5کم لە دەرەوەی ناوەندی شنگال جێگیردەبن.
هەروەها پڕۆژە خزمەتگوزارییەکان بۆ قەزاکە دەگەڕێتەوە و کار بۆ گەڕانەوەی تەواوی ئاوارەکانیش دەکرێت.
دوای ئاشکرا بوونی ئەم ڕێککەوتنە هەندێ لایەنی عێراقی لەوانە حەشدی شەعبی، ژمارەیەک لە گرووپە ئێزدیەکان و هێزەکانی ئەنجومەنی پاراستنی شنگال ناڕەزایەتی خۆیان دەربڕی.
هاوکات نەتەوە یەکگرتووەکان و ئەمریکا و بەرپرسانی باڵای کورد لەوانە سەرکردەکانی پارتی دیمۆکراتی کوردستان خۆشحاڵی خۆیان دەربڕی و لای خۆیەوە مستەفا کازمی، سەرۆک وەزیرانی عێراقیش سپاسی لایەنی کوردی کرد بۆ ئەم ڕێککەوتنە و وتی: ڕێککەوتنی شنگال دەبێتە هۆی ئاسایی بوونەوەی دۆخی شنگال.
هەواڵنێری مێهر بۆ گفتوگۆ لە سەر پاشهاتەکان و کاریگەرییەکانی ئەم ڕێککەوتنە لە گەڵ عوسمان گوڵپی، کارناسی سیاسی پرسەکانی کورد و عێراق قسەی کردووە کە پوختەکەی لە خوارەوە دەخوێننەوە؛
ڕاتان سەبارەت بە ڕێککەوتنی نێوان هەرێمی کوردستان و دەوڵەتی عێراق سەبارەت بە شەنگاڵ ڕابگەیێنن . پێتان وایە کاریگەریی لە سەر ئارامی ئەو ناوچانە دەبێت یان نا ؟
سەبارەت بە ڕێککەوتنی هەرێم و بەغداد لەسەر ئاسایی کردنەوەی دۆخی شنگال، دەتوانم بڵێم گۆڕانکاریەکی نوێی نێوان هەرێم و بەغدادە و لە راستیدا هەمیشە ئارامی و ڕێککەوتن باشترە و پێشوازی لێی زیاترە تا نائارامی و گرژی، بۆیە هەر ڕێککەوتنێک بکرێت لە هەر جێگایەک بێت ئەوا هەنگاوێکی باشە و کاریگەرییەکانی ئیجابی دەبێت.
حەشدی شەعبی دژی ئەم ڕێککەوتنەیە و بە سیاسی و پڕوپاگەندەی هەڵبژاردن ناوی بردووە، ئەنجومەنی پاراستنی شنگال وتوویەتی ئەم ڕێککەوتنە بەلای ئێمەوە مایەی قبووڵ کردن نییە و ڕەتی دەکەینەوە، بە ڕای ئێوە دۆخەکە ئاڵۆزتر نابێت بەم شێوە ؟
ئەم ڕێککەوتنە دەبوو فراوانتر و تێر و تەسەلتر بوایە، وە هەموو ئەو هێزانەی لە ڕابردوودا بەشێک بوون لە پاراستنی شنگال ڕەزامەند بوونایە، چونکە ناڕازی بوونی هەر هێزێک چ ناو شنگال بێت و چ دەرەوەی شنگال کێشە بۆ ڕێککەوتنەکە دەهێنێتە ئاراوە و جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکە قورس دەبێت و جۆرێکیتر لە ململانێ دەهێنێتە ئاراوە، وە ناڕازی بوونی ئەنجومەنی پاراستنی شنگال و هێزەکانی حەشدی شەعبی دەبێت بە گرنگ سەیر بکرێت، چونکە ئەوان هێزی خاوەن نفوزن لەو ناوچەیە، وە خۆشیان بەپارێزەر و ڕزگار کەری شنگال دەزانن، بۆیە ئەمە وا دەکات ئەو هێزانە پێیان وابێ ئەم ڕێککەوتنە ئەوەندەی دژی ئەو هێزانەیە ئەوەندە بۆ ئاسایی کردنەوەی دۆخی شنگال نیە و ئەمەش کێشەیەکی جدی دروست دەکات.
ئەم ڕێککەوتنە بەشێکە لە جێبەجێ کردنی مادەی ۱۴۰ لە ناوچە جێناکۆکەکان . ئەم مادە پەیوەندی بە هەموو عێراقەوە هەیە , چۆنە کە بە نهێنی ڕێککەوتن کراوە و پەرلەمان و لایەنە سیاسییەکانی دیکە ئاگاداری نین؟
سەبارەت بە مادەی ١٤٠ و ئاسایی کردنەوەی دۆخی هەموو ناوچەکان، مادەی ١٤٠ یەک پاکێجە بۆ چارەسەری ناوچەکان، بۆیە باشترە بەپێی دەستور و وە میکانیزمە یاساییەکانی دامەزراوەی تەشریعی و تەنفیزی مامەڵەی لەگەڵ بکرێت، وە پێویستە ئەو مادەیە و سەرجەم کێشەکان چارەسەرێکی عێراقیانەیان بۆ بدۆزرێتەوە و وە ڕێککەوتن و ئاساییکردنەوەی ناوچەکان ڕوون و ئاشکرابن و بوار بۆ ناکۆکی نەهێڵنەوە، چونکە هەر بوار هێشتنەوەیەک بۆ گرژی دۆخەکە خراپتر دەکات.
یەکەم کاردانەوە باڵوێزخانەی ئەمریکا لە عێراق بەم ڕێککەوتنە نیشانی دا. لە حاڵێکدا کە هێشتا زۆری لایەنی عێراقی و کوردیش ئاگاداری ئەم ڕێککەوتنە نەبوونە , چۆنە کە وڵاتێکی بیانی ئاگاداری هەموو شتێکە ؟
کاردانەوەی پاڵوێزخانەی ئەمریکا بۆ پشتیوانی ڕێککەوتنەکە، نیشانەی ئەوەیە کە ئەم ڕێککەوتنە بەدڵی ئەمریکا و بە ئاگاداری ئەو بوە، بۆیە ئەوە شتێکی غەریبیش نیە، چونکە ئەمریکا خۆی بەبڕیاردەری عێراق دەزانێت و بەداخەوە لە ساڵی ٢٠٠٣ وە و لە دوای ڕووخانی سەدامەوە عێراق خاوەنی سیادەی خۆی نەبوە وەک ئەوەی کە پێویستە وڵاتێک سەروەری هەبێت، بۆیە دەکرێ بوترێت پشتیوانی خێرای ئەمریکا بۆ ڕێککەوتنەکە بەرەی دژایەتی ڕێککەوتنەکە فراوانتر دەکات، چونکە هەموو ئەو هێزانەی لە عێراقن دۆستی ئەمریکا نین و وە زۆرێک لە هێزەکانیش دەیانەوێ بڕیاری عێراق لای عێراقیەکان بێت، چ بۆ ڕێککەوتن و چ بۆ هەر پرسێکیتریش.
پێتان وایە بە گەڕانەوەی پێشمەرگەی پارتی بۆ ئەو ناوچەیە لە حاڵێکدا کە هێزی سەر بە پەکەکەش لەوێدا جێگیرە کێشە بۆ خەڵک دوو ئەوەندە ناکاتەوە چونکوو پێی ناچێت پەکەکە و پێشمەرگە لەو ناوچە بوونی یەکتر قبووڵ بکەن و پەکەکەش ئاسان ناچێتە دەرەوە؟
ئەو ناوچەیە سنوور و جێ نفوزی پارتی دیموکراتی کوردستانە، وە دەیانەوێ ئەو سنورە ئاسایی بێتەوە و لە ژێر چاودێری و کۆنترۆڵی خۆشیاندابێت، لەولاشەوە ئەو هێزانەی نزیکن لە پەکەکە خۆیان بە خاوەنی تەواوەتی ناوچەکە دەزانن و پێشیان وایە ئەم ڕێککەوتنە بە دژی ئەوان ئەنجامدراوە، بۆیە ئەگەری گرژی و پێکدادان لەو ناوچەیە ئەگەرێکی نزیکە، بۆیە دەبێت ڕێککەوتنەکە دەرگای گفتوگۆی چارەسەری زیاتر بکاتەوە و پاشکۆی بۆ زیاد بکرێت تا ئەوەی بەتەواوی هێزەکان ڕازی دەبن و بەمەش دۆخی شنگال ئاسایی دەبێتەوە چونکە ئاسایی بوونەوەی دۆخی ئەو ناوچەیە بەوە دەبێت هیچ لایەکی جێ نفوز خۆی بە مەغدور نەزانێت ، بەپێچەوانەوە ململانێیەکی نوێ دەهێنێتە ئاراوە.
ئێستا بۆ حکوومەتی هەرێمی کوردستان و دەوڵەتی عێراقیش چ خاڵێک گرینگە و بووەتە هۆکارێک کە گوێ نەدەنە پاشهاتە ئەگەریەکانی؟
ئەوەی گرنگە بۆ حکومەتی هەرێم و بەغداش، دوو شتە؛ یەکەم پاراستنی سەروەری خاکی عێراق و خاوەن بڕیار بوون و بوونی سیادەیەکی تەواوی عێراقیانە
دووەم؛ ڕێگری لە جەنگ و گرژی ناوچەکە و پێکدادانی هێزەکان، چونکە عێراق بەرگەی جەنگ ناگرێت و نابێت هیچ هەنگاوێک بنرێت کە ئەم وڵاتە بەرەو گرژی بەرێت
هەرێم و بەغداش لە هەمووکات زیاتر پیویستیان بە کۆتایی هێنانە بەکێشەکان و چارەسەری ڕیشەییە بۆ ناوچەکانی مادەی ١٤٠ و هەموو ئەو پرسانەی چارەسەر نەکراون.
لینكی ئاژانسی هەواڵی میهر
https://ku.mehrnews.com/news/34395/ڕێککەوتنی-هەولێر-و-بەغدا-ناڕازی-زۆرە-پێکدادان-لە-شنگال-ئەگەرێکی
ليست هناك تعليقات
إرسال تعليق