قەبەكردنی پارتی، لە پێناو چیدا و سود و زیانەكانی

عوسمان گوڵپی
-

حیزب لە هەرێمی كوردستان و تەنانەت عێراق و ناوچەكەش بە دۆخێكی تەندروستدا هەنگاو نانێ، لێرەدا نامەوێ باسی سیستمی حیزبی و دەستوەردانەكانی بكەم كە لە كوێدا دەبێت هەبێت و لە كوێدا نابێت، بەڵكو دەمەوێ قسە لەسەر دیاردەیەك بكەم كە چەند ساڵێكە بە پلانبێ یان بێ پلان كاری لەسەر دەكرێت و هێواش هێواش كاریگەری لەسەر بیركردنەوە و بڕیار و هەنگاوەكانمان داناوە، ئەویش ( گەورەكردن و قەبە نیشاندانی پارتی) لەوە زیاتر كە هەیە.

ئەم بە گەورەتر نیشاندانی حیزبێك لە هەموو ڕوەكانەوە سود و زیانی هەیە، جا چ بۆ پارتی و چ بۆ ئەو حیزبانەی دەرەوەی پارتی، ئەوەی ئێستا هەیە نیشاندانی پارتیە وەك حاكمی موتڵەق و بەرپرسیارێتی یەكەمی سیاسەت و ئیدارەدانی وڵات و هەرچی دەكرێت پارتی تێیدا بەرپرسیارە و كەس ناتوانێ یان هیچ شتێك ناكرێ پارتی تێیدا ڕەزامەند نەبێ و كۆنترۆڵی هەموو جومگەیەكی كردوە، ئەمە ڕەنگە بێ مەبەست و پلان كرابێ بەڵام كاریگەری گەورەی جێ هێشتوە لەسەر تاك، چ هاوڵاتیەكی ئاسایی یان كەسێك كە سەرقاڵی سیاسەتكردنە، ڕەنگە نەیارانی پارتی بە ئامانجی دوور خستنەوەی خۆیان لە بەرپرسیارێتی پەرەیان بە قەبە نیشاندانی پارتی دابێت و سودیشیان لێ بینیبێ، لە كوێ ویستبێتیان بەئاسانی لەبەردەم بەرپرسیارێتی ڕاستەوخۆ خۆیان دزیوەتەوە، لە باشیەكان و ئیمتیازەكاندا شەریكی پارتین و لە بەرپرسیارێتیدا تەریك، یان لە كاتی بەرپرسیارێتی و شكستدا وەك هێزی دەرەوەی حكومەت هەنگاو هەڵدەگرن و ئەمەشیان بە هۆی نیشاندانی پارتیەوە كردوە وەك حاكمی موتڵەق، ڕاستە سەرۆكی حكومەت و هەرێم دوو پۆستی گەورەی جێ بەجێكردنن و زۆر جومگەی گرنگیتریش لای پارتین و لیستی یەكەمە، بەڵام لە ڕووی واقعیەوە پارتی لە سنوری سەوزدا خاوەن دەسەڵات نیە، واتە نەك حاكمی موتڵەقی ئەم سنورە نیە بەڵكو شەریك و بەشداریش نیە، بە جۆرێك كە پارتی نەك ئەوەی دەیەوێ لە هەولێر دەیكات لە سلێمانی بۆی ناكرێت بەڵكو ناتوانێ بەڕێوبەری ناحیەیەك یان بنكەیەكی پۆلیس بگۆڕێت و ناشتوانێ بەرێوبەری قوتابخانەیەك بگوازێتەوە گەر یەكیەتی ڕەزامەند نەبێت، ئەوە جگە لەوەی ئاگاداری دارایی و ئیدارەدان و سەرچاوە داراییەكانی ئەم سنورە نیە، بە داهاتی باشماخ و كێلێ و پەروێزخان و سنورە لاوەكیەكانیشەوە، تا دەگاتە داهاتی ناوخۆیی و سەرزەوی و ژێر زەویش، واتە بەرپرسیارێتی سنوری سەوز لە هەموو ڕوەكانەوە لای یەكیەتی نیشتیمانیە، ئەمە بە پێچەوانەشەوە بۆ پارتی راستە، بەڵام بە گەورە نیشاندانی بەرپرسیارێتی پارتی ئەو سودەی هەبوە كە بەرپرسیارێتی كەم كردۆتەوە و پارتی خستۆتە بەردەم بەرپرسیارێتی ڕاستەوخۆی بێ شەریك، ئەوە جگە لەوەی لە حكومەتدا پێشتر حیزبەكانیتر و ئێستاش گۆڕان بەشدارە.

ڕاستە پارتی زیانی بەردەكەوێت لەو قەبە كردن و خستنە بەردەم بەرپرسیارێتی و ڕووكردنە ئەو و ناڕەزاییەكانی وا لێ كردوە خەریكە شەریكەكانی پارتی بە ئۆپۆزسیۆن سەیردەكات و چاوی كەم و كورتی خەڵك لەسەر پارتیە، ئەمە بۆ پارتی زیانی لێ دەكات و وای كردوە لە دەستكەوتەكاندا شەریكی زۆر بێت و لە شكستەكاندا تەنها، بەڵام بیرمان نەچێ سودی گەورەشی بۆ پارتی هەبوە، پارتی لە حیزبەوە كردۆتە همووشتێك و جێگیری كردوە، وای لە دەرەوەی پارتی كردوە هەمیشە ئەو حیزبە بە سەنتەر بگرن و پێیان وابێ بەبێ پارتی ناتوانن بمێننەوە و دەبێت بۆ مانەوە و بەهێزبوون، دەبێت دۆستی بیت، ئێ پارتی لەدژایەتی و دۆستایەتیشدا پارتی پارسەنگی لایەكیانە، لە كاتێكدا لە ڕابردوودا وا نەبوو و ئەم بیركردنەوەیە دابەش بووبوو بۆ یەكیەتی و پارتی نەك تەنها پارتی، ئەوە وایكردوە خەڵك چاوی لەسەر گۆڕانكاری لەسەر ژمارەی یەكەم نەبێ، هەمیشە یەكەم جێگیر و گۆڕاوەكان دوەم و سێهەمە، ئەمەش لە ڕووی مەعنەویەوە پارتی جێگیر كردوە و ئەوەشی كردۆتە یاسا كە پارتی لەگەڵ (صین) هەڵبژاردن بكات هەر دەیباتەوە، هەرچەند ئەوە دژەكانی پارتی بە سلبی بۆ پارتیان بەكار هێنا بەس بە ئیجابی بۆی شكاوەتەوە و كاریگەری لەسەر تاك و دەنگدەر كردوە، ئێ سیاسەتیش وەك نەخۆشی وایە دەرونی مرۆڤ كاریگەری لەسەری هەیە، گرنگترین شتێك بۆ حیزب ئەوەیە ئەندام و دەنگدەرەكانی وا لێ بكات لە سەقامگیری و دڵنیایی سەركەوتندا بیانهێڵێتەوە، حیزبەكانی دەرەوەی پارتی نەزانانە ئەمەیان بۆ پارتی كردوە و ئەو ئەركەیان لە كۆڵ پارتی كردۆتەوە و ئەمان بە ناوی دژایەتیەوە ئەوەندە سێبەری پارتیان گەورەكردوە كە ئەندام و لایەنگرانی پارتی دڵنیاییان هەبێ نەدەكەون و نە لاواز دەبن و نە مەترسیش لەسەر ئەوانە.

ئەم گەورەكردنە زیاتر حەجمی ئاسایی خۆی وایكردوە تاك بە ئاسانی باوەڕی بە گۆرانكاری نەبێت و پێی وابێ ئەم وڵاتە هیچ كات باش نابێت و مەگەر هێزێكی گەورەی نێودەوڵەتی بێت و ئەم دەسەڵاتە كۆتایی پێ بهێنێت یان بە هێزی چەك و شەڕ و ڕاپەڕین، كە ئەمەش بیركردنەوەیەكی ئیجابی نیە و ڕێگای گۆڕانكاری و جاكسازی زۆر قورسكردوە و وایكردوە كە ئیرادەی تاك بەتەواوی لاواز بكات و پێویستی بە پاوەرێكی زۆر زیاترە لەوەی كە پێویستە بۆ گۆڕانكاری بە شێوازی ئاسایی هەبێت  بەڵكو وڵات دەخاتە بەردەم مەترسی، هەمیشە بیركردنەوەی تاك دەخاتە بەردەم ئەوەی كە ئەم وڵاتە دەبێت بەشەڕێكدا تێپەڕێت و تێچونێكی لەبەردەمدا ماوە لە كاتێكدا ئەمە ڕێگا ناچاریەكەیە، ئەمەش چ بۆ دەرونی تاك كاریگەری هەیە و چ بۆ بازار، لە هەردوكیاندا ناسەقامگیری دروست دەكات

گەورەنیشاندانی پارتی بۆ خەڵك سودی نیە بەڵكو سودەكەی بۆ حیزبەكانی دەرەوەی پارتیە و ئەویش ئەوەیە كە حیبزبەكان لەپێناو خۆ دەربازكردن لە بەرپرسیارێتی سێبەری پارتی گەورە دەكەن، ئەمەش هەڵەیە و دەبێت وەك خۆی مامەڵەی لەگەڵ بكەن، بۆ ئەمە دەبێت بەرپرسیارێتی وەرگرن و ئامادەبن بۆ ئەوەی لە شكست و سەركەوتندا شەریكبن، بەڵام بەمە سەقامگیری دەرونی دەگەڕێتەوە و بیركردنەوەی توندیش لاواز دەبێت و هێدی هێدی خەڵك دێتەوە سەر ئەو باوەڕەی گە ڕێگای گۆڕانكاری نەشەڕە و نە هێزی دەرەكی بەڵكو ڕێگا ئاساییەكانی دیموكراسیە، دەبێت هەرچۆنبێت بیركردنەوەی تاكی كوردی لەوەی كە گۆڕانكاری لەدەستی خۆیدا نەماوە و ناكرێت و دەبێت لەدەرەوەی ئیرادەی خۆیبێت، بهێنینەوە بۆ ئەوەی كە گۆڕانكاری لای تاك خۆیەتی و لای خەڵكە، ئەوە وێڕای حسابكردن بۆ جیهانی دەرەوە و هاوكێشە سیاسیەكان، بەڵام دواجار ئیرادەی خەڵك همو شتێك دەكات، ئەمەش دوو بەرهەمی دەبێت، یان حیزبە حاكمەكان وا لێدەكات بە ناچاری بە خۆیاندا بچنەوە و لە پێناو مانەوەدا جاكسازی و گۆڕانكاری بكەن یان ئەوەی كە بە ناچاری گۆڕانكاری ڕوو دەدات، لە هەردوكیاندا خەڵك قازانج دەكات، ئەوەشی كە زۆر گرنگە كاریگەری دروستكرنە لەسەر بیركردنەوە و تێروانینی خەڵك كە نابێت دژی شەخس و حیزب بێت و ئەوە یاسا كەیبێت، بەڵكو دەبێت یاساكەی دژایەتی گەندەڵی و تاكڕەوی و دیكتاتۆری و ستەم بێت، هەر كەس بیكات، ئەو كات دەرگا لەبەردەم حیزبەكاندا دەكاتەوە بە خۆیاندا بچنەوە بۆ ئەوەی قبوڵكراوبن، گەر همو دژایەتی هاتەوە سەر شەخس و حیزب، ئەوا پاوەری مانەوەی حیزبەكە بەهێز دەكەیت و بەرگریكارانی ڕق ئەستور دەكەیت تەمەنی درێژ ئەكەیتەوە و دەرگای باش بوونیش دادەخەیت و بۆ هەتا هەتایە سیراع و ململانێ تواناكان دەكوژێت و وڵات وێران دەكات